استاد جمشید خاوری

نکاتی چند در مورد زندگی اکه ام زنده یاد استاد جمشید خاوری.

نوشته: سحری عطا

در سال ۱۳۲۰ هجری خورشیدی در قشلاق بِزُخ قریه بهشار ولسوالی شغنان ولایت بدخشان از مادری مربوط به خانواده میر های شغنان و پدر کد خدا زاده باسم محمد علم خان بزرگترین فرزند خوجم بهردی فرزندی بدنیا آمد اسمش را گذاشتند جمشید. این طفل زمانیکه عمرش کمتر از چهار سال بود از مزایای داشتند مادر محروم ماند و در کانون خانوادگی زیر تربیه مادر بزرگ و پدر بزرگ پدریش کم کم بزرگ شد و پایش به مکتب ابتداییه رحمت شغنان کشیده شد. بدرستی سال شمولیت مکتبش دقیق برایم معلوم نیست ولی استاد امیر بیک جوان، خلیفه جیم بای، خلیفه سید شریف قبله گاه انجییر نور علی، خلیفه طوران شاه برادر بزرگ استاد عین علیشاه خان فعلا باشنده کانادا و علی جناب خان بهشاری را از جمله همصنفان دوره ابتداییه اش بمن گفته بودند.
بعد از ختم دوره ابتداییه بمکتب متوسطه ابن سینای کابل شامل و بعدا دارالمعلمین کابل را به پایه اکمال رسانیده و به حیث معلم در مکتب ابتداییه مایمی درواز توضیف شد. مدت چندی هم در مکاتب ابتداییه زردیو یا شهدا امروزی و اشکاشم توظیف معلمی بودند. در سال ۱۳۴۶ به کابل برگشت و مدت دو سال را در دارالمعلمین عالی کابل بخاطر کسب اندوخته های خوبتر رشته معلمی سپری کرد. از لا بلای صحبت هایش معلوم میشد که بعد از شمولیت در دارالمعلمین کابل و معرفی شدن با شهید محمد طاهر بدخشی، زنده یاد بحرالدین باعث و دیگر اشخاص سیاست دان راه مبارزه را بخاطر دفاع از حقوق حقه ملت مظلوم انتخاب و تا پایان عمرش از آن در هر گونه شرایط رو گردان نبود.
زمانیکه دارالمعلمین عالی کابل را ختم نمود بولایت بدخشان بر گشت و در لیسه رحمت شغنان، مکتب ابتداییه واخان و مکاتب دیگر مصروف تدریس شاگردان بود.
در زمستان سال ۱۳۵۰ در علاقداری شغنان آنزمان با کاکایش وکیل خدای بهردی و جمعی از متعلمین و محصلین آنوقت راه بمبارزه علیه تریاک را آغازید و تقریبا اضافه تر از نود فیصد معتادین تریاک راه نجات پیدا کردند، اما با مداخله اشخاص اهل غرض مبارزه شکست خورد و در روحیه استاد خاوری تاثیر سو بجا گذاشت و در سال ۱۳۵۳ زمانیکه در ولسوالی واخان مصروف تدریس بود با تشنج عصبی خطرناکی سر دچار شد، ولی از اثر تلاش دوکتور امیر محمد عطا و تداوی دوکتور پروفیسور علی احمد خان و تیمش در شفاخانه عقلی و عصبی علی آباد صحت یاب شد و بحث معلم لیلیه در لیسه مسلکی اداره عامه کابل توظیف گردید. در سال ۱۳۵۴ به شغنان برگشت و مصروف تدریس شد و در ماه سرطان ۱۳۵۷ هجری خوشیدی با دیگر رفقای همرزمش پایش توسط ژریم وقت به محبس پلچرخی کشانیده شد و در ماه دلو ۱۳۵۸ خورشیدی از آنجا زنده بیرون آمد.
استاد جمشید خاوری در سال ۱۳۵۱ بعد از حادثه درواز ها با جمعی از هم قطاران زرمیش بشمول زنده یاد محمد طاهر بدخشی محبوس سیاسی زمان سلطنت محمد ظاهر شاه در دهمرنگ کابل بودند.
بعد رهایی از محبس مدت چندی بحیث معلم در ولایت فاریاب ایفای وظیفه داشتند و بعدا به ولسوالی شغنان برگشته وظیفه معلمی اش را ادامه دادند.
در سال ۱۳۶۲ خورشیدی بکابل آمده و در یکی از مکاتب شهری به تدریس  گماشته شد، ولی اعظای ح. د. خ. ا. زمان ببرک کارمل در سدد آن شدند که استاد جمشید خاوری را جذب اتحادیه صنفی نمایند ولی استاد استدلال نمودند که او عضو جریان سیاسی یی است و شمولیت به اتحادیه صنفی ح. د. خ. ا. خلاف پرنسیپ سازمانش است و این استدلال او سر شان بد خورد و توسط مکتوبی او را بحوزه جلب و احضار خدمت سربازی معرفی داشتند تا از شرش خود را خلاص نمایند، اما به این مطلب عقل شان نرسیده بود که سن استاد خاوری بالا تر از ۴۲ سال بود و هیچ مرجعی قادر نبود وی را بخدمت عسکری اجباری اعزام نماید. قرار گفته خودش زمانیکه بحوزه جلب و احضار میروند افسر جلب و احضار از وی معذرت خواسته و به احترام زیاد او را بخانه اش میفرستد و میگوید حتی خود کارمل هم صلاحیت اعزام به خدمت سربازی شما را ندارد.
بعد این حادثه در لیسه محراب الدین شهید واقع چهلستون در نزدیکی پل بابای محمد حسن خان بوظیفه معلمی گماشته میشود و تا زمان جنگ های کوچه بکوچه در مکتب مذکور شاگردان زیادی را از بهره علم برخوردار میسازد.
جنگهای خانمان سوز کابل او را مثل هزاران فامیل غمدیده مجبور میسازد تا بزادگاه اش ولسوالی شغنان ولایت بدخشان برگشته و شغل مقدس معلمی اش را در لیسه رحمت شغنان و لیسه ذکور قریه دهشهر ادامه دهد. زمانیکه در لیسه ذکور قریه دهشهر مصروف تدریس بودند یکی از قدرتمندان جهادی ولایت بدخشان به شغنان رفته و برای معلمین ابلاغ میدارد، مکاتب را مسدود کنید بخاطریکه دولت استاد ربانی قادر نیست تا معاشات معلمین را تادیه نمایند ولی استاد خاوری و دیگر استادان استدلال میکنند، اگر معاش برای معلمین تادیه نمیشود مشکلی نیست ما حاضریم بدون دریافت معاشات شاگردان مانرا تدریس کنیم اگر شما به ما اجازه دهید و چنین هم کردند.
در سال ۱۳۷۷ خورشیدی از ولسوالی شغنان به قشلاق کوچک یشتیو مربوط قریه یخدرو ولسوالی اشکاشم ولایت بدخشان نقل مکان نموده و زندگی را از صفر شروع و به شغل دهقانی و دامداری می آغازد و همزمان به آن بحیث آموزگار در مکتب متوسطه قشلاق وهلیج در نزدیکی خانه اش تا در یافت تقاعد خود به شاگردانش تدریس مینماید.
استاد جمشید خاوری شخصی بود متواضع، متکی بخودش، یک دهقان کاملا عیار، رفیق و مشفق خوب به همرزمان و دوستانش، فامیل و قوم دوست و خلاصه یک فرد شغنانی کاملا عیار با سجایای والای انسانی و پدر خوب بفرزندانش.
او هر گز به زرق و برق زندگی علاقمند نبود و ساده زیستن را مثل مردم محل زادگاهش میستود. او بزندگی شخصی خودش و اعضای خوانواده اش هیچگاه نه اندیشید و همیش در فکر بهبود زندگی مردمش بود. از بسکه همه امور را صادقانه و بی آلایش فکر میکرد و نظرش چنان بود چیز های را که در کتابها خوانده عموما در زندگی انسانها صدق دارند ولی حقیقتا چنین نیست و درینمورد گاه گاهی بعضی از دوستان شخصی او مثل مرحوم کاکا قلعه دار خان پامیر زاد او را مزاخ گویا ملامت میکرد و میگفت جمشید خان نوشته کتابها همیش در زندگی واقعی انسانها صدق نمیکند.
اگرچه تعداد دوستان استاد خدا بیامورز زیادند ولی دوستی او با مرحوم کاکا قلعه خان دار پامیزاد، انجییر شاه سامع مقیم کانادا، استاد کرم علیشاه خان مقیم کانادا، دگروال دلدار بیک خان بهشاری و دوکتور ملک محمد مقیم کانادا استثنایی بود.
استاد همیش بدون هراس، روک و راست به مسایل قومی و اجتماعی برخورد داشتند و در هر گونه مسایل قومی همیش حضور داشتند، خاصتا در مراسم تشیح جنازه ها. بیاد دارم یکی از شاگردانش که افسر اردو بود و در یکی از جبهات جنگی زمان دوکتور نجیب شهید شده بود،  زمان تدفین وی در تپه شهدا یا مرنجان افسری از قطعات اردو شروع کرد به بیانیه اش (رفیق فلانی که جانش را سپر نموده و قهرمانه به شهادت…) استاد خاوری بیانیه او را به قهر قطع نموده گفتند: این جوان کم بخت ما هرگز رفیق تان نبوده و قهرمانی هم اندیشه اش نبود، صرف بخاطر زنده ماندن همسر و خوانواده خود جانش را بخاطر بدست آوردن چند افغانی از دست داد، تشکر از لطف تان که او را به دم مرگ برابر نموده و جنازه اش را بما سپردید.
از استاد جمشید خاوری پنج پسر و چهار دختربجا مانده و هر کدام شان دارای تحصیلات عالی و به کار مصروف اند. چهار نواسه دختریش نیز دارای تحصیلات عالی در سطح کشور هستند.
استاد جمشید خاوری طی دهه ۱۳۶۰ خورشیدی از ناحیه نفس تنگی و مصاب شدن به مریضی اسما رنج میبرد. بنده چندین بار از وی خواهش نمود، تا باری غرض تداوی بخارج کشور بروند و مصارف سفرش را هم بدوش گرفتم ولی قبول نکرد. من در یافتم کسیکه اورا قانع سازد کاکای مرحومی عاشور ناخوان است و بدون مشوره اش روزی نزد کاکا ناخوان رفته طالب هدایت شدم و او استاد را قانع ساخت بکمک خود او، دوستهای دیگر و خودم به هندوستان بروند. پلان سفرش روی دست گرفته شد و نا گهان دوکتور ملک محمد از تاجیکستان آمده و فیصله چنان شد که غرض تداوی به شهر دوشنبه تاجیکستان باید رفت. بااستفاده از رخصتی من و همسرم از مزار شریف با استاد همسفر و تا شهر تاشکند یکجا بودیم، از شهر تاشکند ما طرف مسکو و آزربایجان رفتیم و استاد را نزد دوکتور ملک محمد به شهر دوشنبه فرستادیم. در شهر دوشنبه دوکتوران معالج به استاد خاوری توصیه نمودند، تکلیفش از اثر کثافت آلودگی هوای کابل است و اگر به ولایت بدخشان بروند حتما خوب خواهند شد. بعد سپری نمودن حدود سه ماه در شهر دوشنبه با صحت یابی و توصیه دوکتوران معالجش بکابل برگشتند.
استاد یگان بار بمن میگفتند: من دو نهال غرض نموده بودم یکی شهید دوکتور امیر محمد عطا بود که به ثمر رسید ولی حیفش که زود از ثمرش ما را محروم ساختند و دومش خودت هستی که آرزوی مرا بر آورده نساختی. شاگرد لایق زمان مکتب بودی و امیدم چنین بود یک انجییر خوب باید باشی تا بوطنت خدمت کنی ولی نشدی و همیش از من گله مند بود تا آنکه روزی با استاد کرم علیشاه خان به محل کارم در شرکت افسوتر آمد، بعد مشاهده اوضاع کاری ام به استاد کرم علیشاه خان گفتند:״ کرم جۈن،  نی مٲش سحری مِس غنیمت فُڎج، دے کار بشهند.״  و بعد آن روحیه اش در مقابلم تغیر کرد.
خوب ترین اوقاتم در کابل شب های رخصتی های بودند که به چهلستون رفته مهمان استاد خاوری میشدم، آب یخ چاه حویلی شان لذتش در کامم هنوز باقیست و ازصحبت شیرینش باجمعی از دوستان دیگر لذت میبردم.
چندین بار با تماس تلیفونی از او خواهش کردم تا نزد فرزندانش بمزار شریف بیایند بخاطر دسترسی عاجل با داکتر و دوا، وعده میداد حتما می آید ولی باصطلاح ما را گپ میداد و نخواست از مردمش مسافه بگیرد تا آنکه بتاریخ هفتم ماه جدی سال ۱۳۹۷ جهان فانی را پدرود گفت.
من و عموم اعضای خوانوده با دوستانت خاطرات نیکت را ابدا فراموش نخواهیم کرد. فردوس برین مقام ابدی تان بادا اکه جان.

*****

نوشته: قوت نیرو

۷ جنوری ۲۰۱۹

رسم دنیا درهمین است، آنکه آمد رفتنی ست        بعد  رفتن  نام نیکت  بر  زبانها ماندنی ست

    امروز شنبه، ۵ جنوری سال ۲۰۱۹ از فاصله های دور و نزدیک  جمع آمدیم  وبر روح مطهر استاد جمشید خاوری دعا ها و درود ها نثارکردیم  واز خداوندمتعال استدعا داشتیم که روحش را شاد وفردوس برین مقامش گرداند. روز مجلس فاتحه خوانی و خیرات از طرف استاد محترم  عبدی محمد عطا بخاطر خشنودی روح پرفتوح استاد جمشید خاوری در شهر مانتریال کوبیک کانادا براه انداخته شد. درین مجلس ، دوستان ، شاگردان ، وطنداران و خویش و اقارب  استاد ، مقیم ایالات کوبیک وآنتاریوی کانادا حضور بهم رسانده بودند وببرکت قرآت آیات ازقرآن مجید ، بروح استاد جمشید خاوری دعا های نیک نثارکردند که روحش شاد وفردوس برین مقامش باد!
      درپایانی این مجلس فاتحه خوانی ، نوشته مختصری در مورد نقش و سهم استاد دررشد و انکشاف معارف وتعلیم وتربیه مخصوصآ در شغنان ویادی از کارنامه ها ومبازات وعیاری وفداکاری وساده زیستی  اش،  توسط  قوت نیرو بخوانش گرفته شد . متعاقب آن استاد سیدفیروز گوهری ازشخصیت چند بعدی استاد، صحبت نمود و مثال هایی آورد وازدلسوزی وغریب پروری اش نسبت به شاگردان خاطره ی ارایه داشت که برخورد استاد جمشید خاوری باشاگردان  بالاتر از مقام پدرمعنوی بود. طور نمونه مثال آورد که استاد جمشید خاوری همیشه با خود تار و سوزن داشت وهنگامی غریب بچه ی با کالای ژولیده و پاره شده ی را میدید  کالای پاره شده شان را می دوخت . محترم نورعلی دوست یکی ازتحصیل کرده گان شغنان که ازبرکت  راه کشاهی این پیشکسوتان و معارف پروران ، از علم ومعرفت اندوخته ها انباشته وفیض ها برده ، نقش وسهم ارزشمند استاد جمشید خاوری را درعرصه معارف  ستود و افزود که استاد نه تنها در بخش معارف و مبارزه علیه بی عدالتی ها در صف اول قرار داشت، بلکه درروابط وکارهای اجتماعی نیزالگو بود ومثال آورد که درجنگ های داخلی آن دوره ، با تاسف تعداد زیادی از وطنداران  زخمی و شهید شدند که استاد جمشیدخاوری درعیادت مریضان در کابل ازجمله اولی ها ودرتشییع وتدفین شهدا بیشترین سهم را بدوش کشید وسوگ مندانه، رسم دنیا چنین آمده که امروزدر مجلس فاتحه خوانی وسوگواری استاد جمشید خاوری نشسته ایم .  نورعلی دوست درگذشت ونبود استاد جمشید خاوری و‌استاد‌ امیربیک جوان  و دیگررفتگان از مشعلداران علم ومعرفت را به مردم شغنان و دوستان شان تسلیت گفت و در آخر به نمایندگی از آستاد عبدی محمد عطا و بازماندگان جمشید خاوری ازحضوریابی و غمشریکی حاضرین اظهار سپاس نمود وازخداوند متعال اجرعظیم برای اشتراک کنندگان مجلس  وآرامی روح وفردوس برین برای استاد جمشید خاوری استدعا نمود.
            جمشید خاوری یکی از پیش قدمان عرصه معارف در شغنان بود که با تحمل مشکلات و دشواری ها، راه های صعب العبور را طی کرد و بموسسه تعلیمی و تحصیلی عالیتر رسید ودست نسل های بعد از خودرا گرفت و شیوه مکتب رفتن  و درس خواندن به آنهاآموخت. همه ی ما مکتب خوانده های نسل های بعد شغنان مدیون  ومرهون این پیشکسوتان ، منجمله جمشید خاوری هسیم که در راه های هموار نموده آنها قدم گذاشتیم و روشنگری آموختیم . ارواح این رفتگان مدیر عبدالعزیز، استاد امیر بیک جوان وجمشید خاوری ودیگران را شاد و آنهاایکه  شکر درقید حیات اند ازجمله استادکرم علیشاه ، مذهب شاه ظهوری و داکتر خوش نظرپامیرزاد که در جمع ما حضور دارند، طول عمربرای شان استدعا  داریم.
       استاد جمشید خاوری بعد  فراغت از دارالمعلمین کابل بحیث معلم، به تعلیم وتربیه فرزندان ، در هرگوشه وکنارکشور پرداخت وصادقانه گام برداشت . او وظیفه مقدس معلمی  یعنی تعلیم وتربیه  و روشنگری را دردو مکتب ، صادقانه و عاشقانه انجام داد : مکتب  رسمی دولتی و مکتب فکری سیاسی خود . موادات درسی او برعلاوه نصاب تعلیمی مکاتب، آموزش صداقت و پاک نفسی، وطن دوستی خد متگذاری ومبارزه علیه بی عدالتی ها بود که هیچ گاهی کوتاه نیامد.
        تحصیلکرده های شغنان ، جنبش خود جوش مبارزه علیه تریاک را براه انداختد واکثریت  متنفذین  وعالمین دین منطقه را باخود همنوا وبا شیوه های مختلف بانسداد قاچاق ، استعمال و تداوی معتادین پرداختند  که  درصورت یادآوری از مبارزین یا آغازگران مبارزه علیه تریاک ، کارنامه ها، زحمات وفعالیت های جمشید خاوری و استاد کرم علیشاه درذهن ها تداعی میشوند وتاریخچه مبارزه علیه تریاک درشغنان با نام این مبارزین درهمکاری با سایرین مزین خواهد بود.
               جمشید خاوری نه تنها در صف اول شمع داران علم ومعرفت  و روشنگری و مبارزین علیه تریاک در شغنان قرار داشت ؛ بلکه در سطح کشوریکی از جمله مبارزین وآغازگران جنبش دموکراتیک  وعدالت خواهی وبعد ها یکی از جمله ۲۱ تن ازموسسین ״ محفل انتظار״ همراه با شادروان محمدطاهر بدخشی وبعدهاعضورهبری سازا وحزب ازادگان بود و در راه انتخاب نموده اش چنان صادق ، استوار ، جدی و با متانت بود که هیچ تهدید و تخویف و تطمیعی خمش نکرد ، چندین باراز طرف زمان داران وخود کامگان وقت  زندانی شد؛ اما هرباربا تجربه تروآبدیده تراز پیش براه خود ادامه داد. اوالگویی از شکسته نفسی، خودگذری، فداکاری، متانت واستواری در میان همرزمانش بود. در حق خود جفا می کرد تا دیگران راحت و آسوده باشند واین خصلت مردانگی و عیاری خود را بارها به اثبات رساند ه است که یک نمونه آن شاید هنوز در ذهن ها محفوظ مانده باشد.  درزمان داکترنجیب الله چند باب اپارتمان درمکروریان های شهر کابل بطورسهمیه به  سازا تعلق میگیرد و رهبری سازا استاد جمشید خاوری را بدلایل مختلف مستحق میدانند که یک باب اپارتمان باید به او توزیع گردد تا حداقل ازناحیه بی سرپناهی درامان باشد، اما استاد بدلیل اینکه دریک اطاق در خانه مربوط باستاد ملک محمد زندگی میکند از گرفتن اپارتمان امتناع میورزد ومشوره میدهد که اپارتمان بمستحق تری توزیع گردد. این خصوصیات؛ ازخودگذری، فداکاری، شکسته نفسی ، ساده زیستی ودر عین حال جدیت و متانت و استواری در راه انتخاب نموده اش او را شخصیت خاص و منفرد بفرد ساخت که هرکس مطابق فهم ودرک خود در موردش داوری ها کردند.
      بعد از سقوط حکومت  داکترنجیب الله و آغاز جنگ های تنظیمی در شهر کابل ، استاد جمشید خاوری شغنان رفت ودرقریه دهشار خانه وکاشانه ی ساخت تا با اولادهایش درآنجا آرام ودر دیار خود زندگی کند. مگر بعد ازگذشت مدت کوتاه، ناگزیر شد تا کوچه بدل کند وبه ناحیه یشتیو از  مربوطات ولسوالی اشکاشم مسکن گزین شود وباز زندگی را ازصفرآغازکند.
     درواپسین سال های زندگی اش ، امکانات وسیع تری برایش میسر بود؛ دوستان ، شاگردان ، خویش واقارب و فرزندان ( دختری وپسری) دعوتش کردند تایا به فیض آباد یا مزارشریف یا کابل بازگردد که هم دسترسی به مراکزدرمانی آسان بود وهم فرصت خدمتگذاری برای شان میسرگردد. استاد دعوت را نه پذیرفت وهمان زندگی ساده وصوفیانه را ترجیح داد تا اینکه بتاریخ ۷جدی سال ۱۳۹۷ هه ش مطابق ۲۸ دسمبر۲۰۱۸ به عمر۸۶ سالگی چشم ازجهان پوشید و بابدیت پیوست.
   نبود استاد جمشید خاوری یک ضایعه بزرگ واندوه سنگین است !
                          روحش شاد و یادو خاطراتش گرامی باد!

*****

واکنش در شبکه های اجتماعی

Sahari Atah

December 28, 2018 at 12:59 AM 

استاد جمشید خاوری آموزگاری خوبی بود برای شخص خودم و من ابدا جرات این را نداشتم تا در مورد مسله ای با وی استدلال خود را داشته باشم. پدرم که شخص کم سواد و دهقانی بود بار بار از زبانش شنیده بودم، زمانیکه اکه جمشیدت از تو کله مند بود تو دیگر حق نداری مرا پدر خطاب کنی. استاد جمشید خاوری بزرگترین پسر عموی بزرگوارم محمد علم خان و یا از نگاه سن کلانترن نواسه خوجم بهردی (داد خوجم) بود و در جمع فامیل ما الگوی انسانیت و سر مشق راه آدمی برای متباقی نواده های خوجم بهردی بود و عموم پسران و دختران عمویش او را اکه جمشیدک (اکه جمشید جان) خطاب داشتند. درست بیاد دارم شاید اضافه تر از چهل سال قبل عزیزی از اهل قشلاق مان فوتید و استاد این تک بیت را بخوانش گرفت:
گوسفندی برد گرگ مضور همه روز        گوسفندان  دیگر  خیره  درو مینگرند
 و حالا آن گرگ مضور اکه ما را از ما ربود و ما بیادش اشک میریزیم. روحت شاد اکه بزرگوارم، فردوس برین مقام ابدیت باد و خاطراتم دایم با ماست.
برای همسر محترمه، فرزندان تان، نواسه های عزیز، عموم اعضای خوانوده های خاوری، عطا، نزار، پامیری، میرزاده و سایر دوستان محترم تان تسلیت عرض مینمایم.
متاسفم ازینکه نتوانستم روی شرایط ناگوار مسافری چهار پایی جنازه ات را بر دوشم بکشم، مرا با بزرگواری تان ببخشید.

*****

Hezbe Azadagan

January 4 at 5:00 AM

اعلامیه ی حزب آزادگان افغانستان

 با اندوه فراوان آگاهی یافتیم که استاد جمشید خاوری یکی از نماد های توانمند عدالتخواهی ، پرهیزگاری ، ارزش باوری و فرزانگی به جاویدانگان پیوست.
تعهد متین ، پایدار و بی خدشه وی به مشی و اندیشه معرفتی انسان مدار و راه گشا ، نماد بارز و برجسته منش فردی ، بزرگی و عظمت انسانی بود که در همه ادوار پرفراز و نشیب زندگی خود به ودیعه گذاشت.
پیوند ناگسستنی و پایدار وی با فرودستان ، بی آلایشی و ساده زیستی ، راستی در گفتار و کردار ، فضیلت و پرهیزگاری ، تواضع و فروتنی ،نجابت و وارستگی ، پاک طینتی ، باور خلل ناپذیر به عدالت ، کسب اعتماد و باور محیط اجتماعی پیرامون …. ویژگی های بی بدیل و تکرار ناپذیر این شخصیت فرزانه می باشند.
استاد خاوری با بار معنوی و سعی پر بار و مستدامش برای آگاهی دهی به چند نسل ، الهام بخش و محرک پیگیری مسیر ارزش باور انسانی بود و عمل کرد سیاسی را با رویکرد انسانی و منش اخلاقی محک زد. به هرگونه نارسایی و ناکارآمدی در راستای مسئولیت های اجتماعی ناسازگار و در مبارزه با کاستی ها و نا به سامانی ها پیشگام بود ، که پیامد های زندان ، شکنجه و جلای وطن را در پی داشت.
استاد خاوری ، با شکل گیری جریان های سیاسی روشنگری در سال ۱۳۴۷ هم صدا با زنده یاد بدخشی ، از بنیانگذاران ” محفل انتظار” بود و در تشکیل و ایجاد ” سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان” نقش برازنده داشت‌ . وی در زمان حاکمیت محمد داود و کودتای ثور زندانی سیاسی بود. با رهایی از زندان در بازسازی “سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان نقش موثر ایفا نمود.
استاد خاوری همسو با سایر کادر ها و مسئولین سازمان ، از فرایند ایجاد “حزب آزادگان افغانستان” حمایت نموده و با متانت و استواری بی بدیل با صداقت و صلابت راه دشوار و مسیر نا هموار مبارزه در سرزمین استبداد نهادینه را تا پایان زندگی پربار خویش ادامه داد.
 “حزب آزادگان افغانستان” فقدان این الگوی عالی انسانی را با تمام ابعاد آن احساس مینماید و آن را ضایعه ی جبران ناپذیر برای حزب و خانواده معظم وی دانسته ، شیوه زندگی ، منش فردی و اخلاقی وی را سرلوحه مسیر راه آتی خویش قرار می دهد.
هیئت اجرائیه حزب آزادگان افغانستان

*****

Sanjar Zaffari

December 28, 2018 at 12:52 AM ·

مردان بزرگ فکرشان دفن تاریخ میشود و تن شان روانه قبر!
آری جمشید خان خاوری فرزانه فرزندی از تبار عدالت و‌آزادی، و‌یکی از هم رزمان شهید طاهر بدخشی بهرالدین باعث…که در تقابل نظام های استبدادی،تکنوکرات و‌ طبقات مستبد زمان همچو رفیق بدخشی یک عمر مبارزه کرد، در این راه شلاق آهنین، مستبدین شیونیست را متحمل شده و‌روزگاران جوانی اش بیشتر در محبوس گاهای ببر های زمان سپری شد. جمشید خان خاوری از میان ستم دیدگان و زحمت کشان افغانستان سر بیرون آورده و‌به منظور، تقسیم فرصت ها، تطبیق عدالت اجتماعی و بدست آوردن حقوق بلعید شده تیف کارگر و فقر نشینان سوی خط عمر گهربهای خویش را به پله های ختم زندگی رساند و‌با دنیای از افتخار، ما را وداع گفته، پیک سفر نوشید و‌به ابدیت پیوست.
او از خود شیون مبارزه، صداقت ، وفاداری ،میهن دوستی اصالت های نیک آدمی، و تعریف مشخص از انسان زیستی، عدالت و آزادی به شاگران و‌راه روانش همچو بدخشی بزرگ از خود به یادگار گذاشت.
هر چند وقتش نبود که اطرافیانش را به گلیم ماتم نشاندولی تاریخ جبر خود را تطبیق میکند و ناگذیر تسلیم شد.
بنأ به عقبی پیوستن استاد خاوری ضایعه بزرگ ملی است و این درد بزرگ را به خانواده شریف شان رفیقان خوبم( استاد محراب الدین خاوری، بهروز، ، فریدون، حفیظ، سلیمان پهلوان نژند) و همه بستگان، رفقا و همفکران این مرد بزرگ تسلیت عرض گفته و خود را شریک این مصیبت، و شریک غم باور نکردنی ایشان می پندارم.
روحت شاد و یادت همیشگی باد خاوری بزرگ!

*****

Abdulkarim Karimi

December 29, 2018 at 9:35 PM ·

استاد جمشید خاوری مرد عدالت خواه و آموزگاری که همه از اندیشه های صادقانه وی بهره ور بودند. ایشان با راه عدالت خواهی و مبارزه علیه نا هنجاری ها دست و پنجه نرم کردند و سر انجام به ابدیت پیوستند، تن ایشان را در دل خاک گذاشتند ولی افکار استاد جاویدانه می باشد. روح شان شاد و یاد شان گرامی باد.

مرد نمیرد ز مرگ ، مرگ از او نا م یافت        نام چو  جاوید شد  مردنش  آسان کجاست.

*****

Mazhab Shah Zahoori

December 29, 2018 at 10:17 PM ·

اظهار تسلیت

 در گذشت استاد جمشید خان (خاوری) علاوه از اینکه خانواده عزیز و بازماندگانش را جریحه دار و سوگوار ساخت, دوستان و همنشینان دوره جوانی و وظیفه داری اش را نیز قلبا” متاٴثر و متاٴلم نمود.
مرحوم (خاوری) واقعا” مرد میدان مبارزه بود که دوران جوانی را چه در زمان محصلی و چه در زمان وظیفه داری اش درمقابل نا برابری ها و بیدادگران ,درکنار همرزمانش با کمال صداقت و راستی مبارزه می نمود و این مبارزه او بود که چند بار توسط زمام داران و حاکمان وقت زندانی گردید و متحمل هرگونه فشارهای جسمی و روحی گردید .
استاد جمشید خان درعرصه معارف نیز عمر شیرینش را وقف تحصیل و تربیه فرزندان وطن نموده با صداقت و ایمان داری لحظه ای از تعلیم وتربیه شاگردانش غافل نبوده, درپهلوی درس و تعلیم مکتب ,آنها را درس صداقت و خدمت به مردم و وطن آموزش داد, بناٴ” من و استاد کرم علی شاه خان که این هر دو همصنفی دوره دارالمعلمین کابل بوده و درتمام مبارزات شان در مرکز و اطراف دوشادوش همدیگر بوده اند , درگذشت مرحوم(خاوری ) را یک ضایعه بزرگ دانسته برای تمام فرزندان و خانواده و بازماندگانش اظهار تسلیت گفته از بارگاه ایزد توانا مسئلت داریم که جای آن مرحومی خلد برین و برای بازماندگانش صبر وشکیبایی نصیب گرداند.

*****

Sarwar Said

December 28, 2018 at 9:41 PM

من از تمام دوستان خوبم تقاضا مینمایم تا خاطرات تانرا با مرحوم استاد جمشید خاوری که تاریخ هفتم جدی ۱۳۹۷ وفات یافتند، به اداره سیمای شغنان ارسال کنید.
همچنان از یک داوطلب خواهشمندم تا بيوگرافي و چند قطعه عکس شانرا نیز ارسال کند. کسیکه حاضر به تحریر بیوگرافی است، لطفا نام تانرا بنویسید تا دیگر دوستان زحمت اضافی نکشند.
روح استاد گرامی جمشید خاوری شاد و بهشت برین جای شان باد. برای بازماندگان شان صبر و جمیل استدعا مینمایم.

ایمیل اداره:    sarwar@shughnan.com

*****

Akaber Shah Kashani

December 28, 2018 at 9:28 AM ·

عرض تسلیت برای تمام اعظای خوانواده بزرگ خاوری که فرزند فرزانه خوده که مثل کوه های هندوکش قامتش همیشه استوار بود و به هیج ظلم و ستم سر خم ننمود امروز به خانه عبدی خود رفت و تمام دوست های و همفکران خود را به ماتم شاند نموده و برای بازماندگان این خوانواده بزرگ بدخشان زمین از خداوند متعال صبر جمیل صحت و سلامتی و طول عمر میخواهم …….

*****

Qurban Ali Mashar .

December 28, 2018 at 6:45 AM 

هرگز نمیرد آنکه دل زنده شد بعشق       ثبت  است  بر جریده  عالم  دوام ما
 استاد جمشید خان خاوری یکی از فرهیختگان و دانشمندان سرزمین ماست خاوری یک آدم پاک طینت روشنفکر مبارز علم پرور تعلیم یافته و صادق به میهن بود.
 بادریغ و درد او دیگر درمیان ما نیست ! ولی تفکر و اندیشه اش زنده است من در چندین مجالس بزرگ و کوچک همرای شان بودم حتی هم باوران شان اورا بنام پیر بزرگ صدا میکردند واو الگو برای تمام روشنفکران و مبارزین راه آزادی بود.
ازملکوتی شدن جمشید خان خاوری خیلی غمگینم ولی درمقابل تقدیر الهی بجز صبر تحمل چاره یی نیست!
برای دادستان محراب الدین خاوری بهروز خاوری فریدون خاوری و تمام اعضای فامیل خاوری ها وتمام اعضای فامیل عطا عرض تسلیت میگویم ودر غم شما خود را شریک می دانم.

درد و رنج زندگی را جزتحمل چاره نیست       این  شکست تلخ  را  مردانه  وار باید کشید
روح پرفتوح این مرد بزرگ شاد وخاطراتش گرامی باد.

*****

آدینه محمد مرادی

December 28, 2018 at 1:04 AM ·

مردن یک امرحق است.

درگذشت بهترین چهره تاثیر گذار علمی ،سیاسی وفرهنگی که یک عمرباقبول تمام زحمات درمقابل هرگونه ناهنجاری مبارزه شرافتمندانه نموده استادجمشید خان خاوری را به فرزندان عزیزش ،خانواده ،دوستان وهم باورانش تسلیت گفته دراین غم بزرگ خودراشریک میدانم .
برای مرحوم بهشت برین وبه بازماندگان صبر وحوصله مندی کامل ازبارگاه ایزدتوانا خواههانم.

*****

Shirin Naybi

December 28, 2018 at 10:50 AM ·

مردی که باکتاب بود،بی کتاب رفت!

بعضی انسان هاازمرگ نمی هراسند،اماهراس شان این است که روزگاری ره به تصویرنکشند.اینهابه قول شاملو،درتاریکی جنگل به سوی نورفریادمی کشند.
روح جناب استادشاد ویادش جاودان.بهروز،رفیق نازنینم مراهم شریک غم تان بدانید.تسلیت عرض می کنم.

*****

LashKar Shah Lashkary

December 28, 2018 at 11:17 AM ·

پدر گوهر بی‌نظیر و تابنده زندگی است، عروج پدر عزیزتان را که صبورانه زیست، صادقانه آموخت، صمیمانه روشنی بخشید و سبک بال از افق ناسوت پر کشید به شما و خانواده محترمتان تسلیت عرض می‌کنم و استدعا میکنم خداوند منان به لطف خویش، روح پدر بزرگوار تان را شاد و مقامش را در جوار قدسی درگاهش بلندمرتبه فرماید مکانش بهشت برین و یادش جاویدانه باد…….

*****

Farzam Akbari

December 28, 2018 at 10:10 PM 

با تأسف و تألم فراوان اطلاع حاصل نمودم که استاد جمشید خاوری طلایه دار کاروان آزادی و آزادگی به ابدیت پیوست و دوستان و هم باروان خویش را تن ها گذاشت. من استاد خاوری بزرگ را از نزدیک می شناختم، برای همین است که می دانم غروب ابدی این شخصیت استثنایی، چقدر برای جنبش عدالت باروی سخت و سنگین است اما باور عمیق دارم که استاد خاوری تنها گوشت و استخوان نبود که با رفتنش از یادها برود. او دانشمند، سیاست مدار اخلاق گرا و صادق به مردم و سرزمین افغانستان بود که هرگز نخواهد مرد و تا درقش آزادی و آزادگی در اهتزار است، نام استاد خاوری نیز زنده و جاوید خواهد بود. من این مصیب وارده را به تمام هم باوران، دوستان وخانواده بزرگ خاروی به ویژه استاد محراب الدین خاوری، فریدون خاوری، بهروز خاوری و استاد عزیزمان جناب استاد خواجه الف حکیم تسلیت گفته برای تک تک خانواده و دوستان صبر جمیل می خواهم. روح استاد شاد و یادش گرامی باد.

*****

شغنان فرهنگ دوست

December 28, 2018 at 9:39 PM ·

استاد جمشید خاوری، یکی پایه گذاران محفل انتظار ، یکی از اعضای برجسته رهبری سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان و عضوی شورای مرکزی حزب آزادگان افغانستان، که از عنفوان جوانی راه دشوار آزادی را در مکتب آزادگان برگزیده بود، با استقامت و پایمردی، در فراز و فرودهای تاریخ با کش و قوس هایش، بدون اندکترین غفلتی، در این راه تپید و رزمید. او برای ما و همرزمان مان الگوی مبارزه، وفاداری و تعهد به عمل بود. آری! او معلم بود و برای دانش آموزانش درس، اخلاق، روشنگری، پایمردی، وطن دوستی و وفاداری میداد. استاد خاوری یکی از پاک نفس ترین شخصیت های مبارز حزب ما بود، که عمر گرانش را با سختی ها گذرانید، ولی به هیچ درگاهی سر خم نکرد. او در اواخر عمرش در شهرستان اشکاشم استان بدخشان میزیست و نسبت مریضی که عاید حال گردیده بود، امروز جمعه مورخ۱۳۹۷/۹/۷ در بیمارستان ولایتی بدخشان این جهان را وداع گفت و به ابدیت پیوست. درگذشت استاد، ضایعه جبران ناپذیر برای جامعه فرهنگی، علم دوستان و در کل حزب ماست. روح اش شاد و یادش گرامی باد.

*****

Ali Solik 

December 29, 2018 at 10:36 AM ·

استاد جمشید خان خاوری به اصلش پیوست ؛ و خانواده و دوستدارانش را در گلیم ماتم نشاند. مرحوم جمشید خان شخص معارف پرور ؛ اهل مطالعه عدالتخواه و مبارز پاک نفس بود . الله ج روحش را شاد داشته باشد و جنت برین را مقامش بگرداند . به باز ماندگان – دوستان و دوستدارانش صبر و شکیبایی را آرزو دارم .

*****

Osman Mirzad

استاد مرحوم خاوری یکی از شخصیت های شناخته شده بدخشان در مابین غیربدخشانی های چهلستون بوده زمانیکه من در چهلستون زندگی کرده بودم افراد سابقه دار از وی جویا معلومات میشدند یکی از دگروالان متقاعد گفتند یک وقتی یک معلم بلند قامت بنام جمشید در همین کوچه زندگی میکرد کل همسایه ها از خانه اش آب میبردند آنقدر با حوصله بود نام نویسی کرده به نوبت کلکی ره آب میرساند بسیار آدم خوب بود همو حالی کجاست ؟ قومیت و نسب را خوب میفامید اولین دیداری که در نوامبر ۲۰۱۴با استاد مرحوم داشتم در خانه باجه ام اکرم از من پرسیدند بچه که استی من عاجزانه نام پدرم ودیارم یاد آور شدم گفتم شاید نشناسد فرمودند شما قوم نزدیکم استید پدرت ماما زن برادرم که از ویر است و در ضمن پدرت و مرحوم شریف جان بچه های خاله اند بسیار چیز ها را در همان شب یاد گرفتیم تاکید اش زیاد بالای تعلیم وتربیه بود گفتند جوانان مان به غیر از تحصیل دیگر چاره و راهی ندارند و همچنان گفتند شما کابل نشینان زیادتر به مریضان و جوانانیکه برای تحصیل از وطن مآیند بنا به توان خویش کمک نماید زیرا آن ها از شما ناتوان تر اند و به امید شما میآیند روح اش شاد آسایش ابدی نصیبش باد.

*****

Imran Gouhari

مرگ استاد خاوری صاحب ضایعه ای بزرگی بر پیکر جوامع سیاسی و معارف افغانستان است . برای آرامش ارواح اش دعا میکنم که روح اش شاد و جنت فردوس جایش باد.

*****

Mumtaz Mumtaz

استاد جمشید یک شخص پرتلاش ودوراندیش بود کسی بود هزاران شگرد را تربیه کرد ازبرکت شان هزران مردم صاحب علم ودانش شدن ازامروز راهیش ادامه میدهند وتعلیم وتربیه اولادوطن تلاش دارند ولی جای استاد هیچ شخص دیگرپرکرده نمیتواند مه هم به نوبه خود برای بازمانده گان استاد بزرگوارتسلیت عرض نموده وبرای استاد جنت فردوس وارامش ابدی ازخداوندبزرگ آرزومندم.

*****

М.Али Ариаий

خانواده محترم و دوستداران و همفکران استاد مرحوم جمشید “خاوری” ، درگذشت تاسف انگيز انديشمند ، مبارز راستین، عضو برجسته ی عدالت خواهان، موجب تأثر و تألم گرديد.
مصيبت فقدان اين استاد توانا و دوراندیش كه عمر پر بركت خود را در راه گسترش علم و معرفت و كمك به توسعه همه جانبه كشور سپری كرد، به جامعه علمی، شاگردان و به ويژه خانواده ايشان تسليت مي گويم و از خداوند بزرگ براي آن فقيد سعيد غفران و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان معزا صبر و اجر مسالت دارم.خداوند بزرگ او اكنون به سوی تو بازگشته است، او را در جوار لطف خود پذیرا باش و با نيكان و مقربان درگاهت محشورش گردان كه تو بهترينِ پاداش دهنده گان هستی.

*****

Ahmad Ali Sayed

محترم استاد جمشید خان خاوری مرد اندیشه و عمل بود ، او شاگردان بی شماری را تربیت کرد که بسیاری ها امروز از جمله شخصیت های با دانش و نخبه هستند . من از ایشان چیز های آموخته ام که برخی را تا هنوز به یاد دارم .
استاد خاوری مقاله ای که به مناسبت باز دید والی بدخشان از شغنان نوشته و ترتیب داده بود مرا از بین سایر شاگردان انتخاب و توظیف به خوانش گرفتن مقاله در هنگام استقبال از والی کرد.  آن وقت من متعلم دوران ابتدائی مکتب بودم وبرای خواندن درست مقاله مذکور ضرورت به تمرین داشتم . استاد مرحوم با حوصله مندی با من یکجا برای چندین بار مقاله را خواند تا آنکه آماده شدم و مقاله را در وقت موعد خواندم که مورد تحسین مردم و شخص استاد قرار گرفتم.  از آن وقت به بعد الی ختم صنف دوازدهم من یکی از مقاله خوانهای لیسه رحمت به مناسبت های گوناگون گردیدم که خود را مرهون احسان استاد جمشید و سایر استادان بعدی میدانم. غرض از این نوشته کوتاه ، تعریف و تمجید از خودم نیست بلکه بازتاب دادن خاطره ای است که از استاد جمشید خان دارم ، روحش شاد.

*****

Imran Gouhari

با عرض تسلیت

 اعلان فاتحه

محراب‌الدین خاوری سابق استاد دانشگاه، بهروز خاوری نویسنده و روزنامه ‌نگار، فریدون خاوری کارمند ، حفیظ خاوری و سلیمان خاوری، کارمندان دفتر AKF. پسران.
حسن‌خان، اکرم‌خان، انجنیر دادخدا نزار، رئیس دفترAKF در شغنان، رستم عطا و نورعلی برادران.
جنرال میرزا محمد عطا، عبدی‌محمد عطا مقیم کانادا ، خوجم ‌بهردی عطا، محمدافضل و مدیر خالق‌داد پسران کاکا.
داکتر وحید احمد عطا، مقیم آلمان، داکتر سلطان احمد عطا، سارنوال سهراب عطا، داکتر سرکار عطا، انجنیر سردار عطا، عوض‌خان عطا، نجیب عطا، محمد علم نزار، برزو عطا و ساحل عطا برادرزاده‌ها.
مدیر میرمست میرزاد، معلم طاهر، احمد رحیمی محصل در روسیه و پهلوان نژند خاوری خواهرزاده‌ها.
استاد حکیم مدیر عامل دفتر AKF در بدخشان، معلم مالک شاه و مسعود نظری دامادان.
احمدشاه احمدی استاد دانشگاه رنا، هارون میرزاد مدیر اداری بانک اکسیس مزار شریف، رووف دانشجوی اقتصاد، محفوظ نظری و بکتاش حکیم نواسه ها.
 نسبت وفات مرحوم استاد جمشید خاوری که جنازه قبلا در بدخشان به خاک سپرده شده به اطلاع دوستان رسانیده می شود که فاتحه زنانه و مردانه فردا جمعه مورخ ٢۱ جدی ١٣٩٧ از ساعت ١:٣٠ الی ٣:٠٠ بعد از ظهر در جماعت خانه مرکزی واقع چهار راهی تایمنی کابل برگزار می گردد. دوستان مطلع باشند.             انا لله و انا الیه راجعون

*****

میر مست میرزاد

January 11 at 8:45 AM ·

درود و مهر نثار دوستان بزرگوار و مهربان ام باد‍!

از همراهی دلدهی و غم شریکی جمله دوستان بزرگوار که در تزیین جنازه در شهر فیض آباد و تدفین و ختم آن در ولسوالی اشکاشم و فاتحه و ختم در ولسوالی شغنان ، شهر فیض آباد، مزارشریف، کانادا و شهر کابل اشتراک کردند و بزرگوارانی که با تماس و پیام های تسلیت از خارج و داخل نسبت در گذشت تغایی بزرگوارم استاد جمشید خاوری که سمت استادی و پدری بالایم داشت ابراز همدردی نمودند به نمایندگی خود و تمام وابستگانش عرض سپاس و امتنان نموده آرزوی سلامتی سعادتمندی تک تک دوستان مهربان را از دربار الهی خواهانیم

رفتـند  درین   راه  بسی  رهـگزران        نیک نام کسی که رفته با نام و نشان
 جـاوید   نمانده   هیـچکس  در  عالم        ما  نیـز درین راه  روانیـم و روان !

م. میرزاد

همچنان قابل یاد آوری میدانم که از کتابچه یادداشت آن مرحومی که در زمان حیاتش آنرا از خوانش کتابها در باره مرگ یاد داشت نموده دو نمونه را بنویسم .
 بدون مرگ زندگی اهمیت و ارزشی نداشت زیرا ترس از مرگ است که زندگانی را در نظر ما اینقدر لذت بخش و خواستنی جلوه می دهد…. موریس میتر لینگ ..
مردن در حالت ایستادن بهتر از زیستن در حالت زانو زدن است اندیشه نیک مرد بزرگ ارزش حقیقی خود را پیدا نمی کند مگر پس از آنکه خود او در زیر خاک جای گرفته باشد .. گوستاو لوبون .                                   انا لله و انا الیهه راجعون

*****

نوت: اداره سیمای شغنان خاطرات و عکسهای خوانندگان را با استاد جمشید خاوری بخاطر نشر در این صفحه به ادرس ذیل می پذیرد.  sarwar@shughnan.com