شینتاو ارد نقلېن
نوشته: دکتور خوش نظر پامیرزاد
12 اکتوبر 2011
پود نفهمتاو:
نیمده دره تیر یې یېدچک. زمستوْن یم تې ښڅ ات بهارسبه ښڅخهڤد اندېن اند ات دگه وخت چلست یم تیر نست. یې مېث اته یې ذیښارېج یم ڤه نږجیست. چاست ادې ښڅ نوْم چیزې نست ات یېد یم اند. تیر ات تگاڤ چاست ، یچېیث نوینت. دذ وم یېد سغېچ ارد خو کښله کښت خو بعد درو قیود ذېد:
ـ اوْ از برای خذای انجهڤېت موْ ادې ښڅې مو یاد.
ذاره تاڤ سراواز قیود ات نیمده چیېن درو ژېښت ذیېن. وم قاق یېد ارد دریا قریب. مردم فکر کنېن ، چدوْم آدم چښڅ سذج . یدېن ادې یو ذیښارېج غل یېد ارد اوېځوْن ات قیود ته .
الف بیک داد از فکه قریب یم ارد ات سرپرایې خو فرېپت. دگه یېنېن وې دهمتیر ییو ات ییو یت. وې چارک ونېن خو یلهڤ شهندېن ات یلهڤ گه قهر کنېن.
الف بیک داد خو ڤروږېن گرې ذید خو دذ بورجېن قهپ ویذد ات وې چارک تیر حواله درو چید ات وې انجهڤېن ادې دس چیز ارد کنې؟
یو لوْڤد مو لهکېت دې ارد؛ ید پود څه نفهمت ، چیز ارد دیذد.
******
یخ ! مه خو رکېبې
مطلوب نه ڤژ پدروْذ اردث بلکم خږنوْن بېښ جایېن وې وزېنت ادې لپ مزاقې ات نزیرگوي آدم ڤد. یې مېث اته وې گزر ار ذیښارهج واښت. ازم تاڤ پې تیرېڤث سفینت خو دیذد تر یې چید. خږنوْن رواج؛ آدم دې تر یجا دید، وې ارد ته یچیز تر پرا ڤهرېن ات یو دې وې خود بعد ته اکوې چیز برابر یې دعا کښت. اگه مېوه څه ڤهرېن ؛ خس نهال شانده . . .
مطلوب پاوېځوْن سهنج تې نوسچ . مردینه یچهیث نڤذج ات کخایېنېن پاذېن ار کڅار چوږج خو قرارث تر مېموْن فلېن. مطلوب یلهڤ فلت ادې وهذ کخایېن وې قصه اندې نسهوېن. دذ ذستېن پې دعا سینت خو لوْڤد:
– خس نهال شانده ، از بهیښت با نصیب، بسم اله ، آمین الله اکبر.
یو تیزث از خو جای تیر اندیزد خو ذست اثېرت پې وېڤ کخایېن خو دذ لوْڤد:
ـ یخ ! مه خو رکېبې.
کخایېن ښرمنده ښرمنده درو زرڤد ذیېن ادې اې ڤراد کوْ نث ، توذ تو ارد ڤهرهم . مطلوب لوْڤد ادې اې یخ اکدهذېن تموْم ڤد.
قصه از پیش پریند
نوشته: دولت محمد جوشن
ارسالی: علی بیک سالک
25 فبروری 2011
خوانندگان عزیز!
قطعه نظم ذیل را که مطالعه مینمایید درخزان سال ۱۳۵۴ه-ش درمحل (پیش پرین) درمارخت توسط محترم دولت محمد (جوشن) حین کار بالای سرک شغنان – غاران، به شکل مزاح ولی قرین به حقیقت، سروده شده است. قابل ذکراست که این نظم را ازسال۱۳۵۴نزد خود حفظ نموده ام، که کاپی آن حتی درنزد شاعرهم نمیباشد.این نظم فقط و فقط جهت بخاطر آوردن آن زمان های پرازدشواری به شکل طنزبه این سایت ارسال گردیده است، نه جهت بد گویی کسی. امیدوارم کسی آزرده نگردد.
این حکایت بشنوید ای دوستان تا بخندید و بماند جاودان
سالهایی پیش هنگام بهار ما و خان دوران بدیم مامور کار
تا سرک آباد در شاران کنیم راه اسپ و خر کمی آسان کنیم
کار ما بودی نخستین پیش پرین قاتل جان هزاران اسپ و زین
هر زمستان گر گرفت یخ آن رفک شغنی را گردید حیوان لا درک
ای بسا آدم که با رنج تمام بار خوب آورد و برد تنها لجام
تا که چو گفت اسپ درگرداب رفت تا که ایخ گفت خرمیان آب رفت
صاحبش در خواب هم رنگش ندید غیر سرگین بوی دگر تنگش ندید
روی این ملحوظ با صد مرد کار می نمودیم روز ها در پیش کار
تا بگیریم انتقام اسپ و خر با کلند و بیل از کوه و کمر
چون زمان قدرت داوود بود روزن قشلاقیان بی دود بود
خرچ ما تلقان و گاهی چای وکاز معده ها دایم بدند در سوز و ساز
بازهم زحمت کشان با چاک و بیل جنگ میکردند با کوه خیل خیل
ای بسا تا شام بی تلقان و توت چشم به سوی ایل تا آرند قروت
تا ز ترشی معده را درمان کنیم ځهغ را در دشت پیش ارزان کنیم
گشنگی هم خیر وای از دست مار سنگ میکندی و میخاست اژدهار
خفته صد غندل سرهر سنگ داشت گژدم ظالم درکمین هر شام و چاشت
چونکه می دیدیم خود را در صراط زان سبب هرکس نمودی احتیاط
تا نگردد لقمه بر مار کبود بی کس و بیچاره در گور جهود
قریه اش دهشار تهرک نام داشت خوش پکالش روی ابرو میگذاشت
مرد لاغرگون سی ساله به سال با چموس و با شوالک خوش پکال
بسکه بود از جلد و پوست خودسیا یک مذاقی گفت تهر گویی زافریقا
گاه می ایستاد کردی فیس و فاس داشت دایم در دهانش زرد ناس
ناس رامی انداخت در زیر زبان چند سخن میزد به سوی دیگران
باز میشد خمیده پیش چاک با کلند و بیل می کند خاک
روبرویش آن سویی دریای پنج دختران تاجکی شسته چو گنج
از شکم سیر و به تن پوشیده مست خانه ها شان لکس ولب هامی پرست
کارگرها گوش در آواز شان قلب ها مفتون زیبا ساز شان
جاده ها شان قیر و موترها روان همچو جنت آنطرف قشلاق شان
چشم دخترها به ما بر این طرف در لب دریای آمو بسته صف
میزدند مستانه یکجایی فلک نغمه بود آواز شان، دف ها چلک
ناگهان در کیف این آواز خوش نعرهء تهرک برآمد پر غرش
وای مادر مار خوردم، مارخورد کله اش را مار در رانم ببرد
همچو اسپ عرست کنان بین گله قپ همی زد ران و میگفتا هله
ای مسلمانان به فریادم رسید زود تر! از پای افتادم رسید
می دوید این سو و آن سو روی جر همچو ماشین گوز می زد تر تر
آنقدر گوزید ترس اش کرد آب کی کند مستوفی هم گوزش حساب
عاقبت تا بچهء نزدش رسید بند تنبان و شوالک را برید
نیم کون اش کرد لچ در بین دشت یک دوسه دوردیگر کون لچ بگشت
ما همه در سیل و تماشا بر ایزار تا ببینیم در میانش اژدهار
بچه ها با چوب تک دادند ایزار تا بیفتد از میانش تیره مار
لیک در بین ایزار پیچ پیچ هر قدر دیدند نیفتاد هیچ هیچ
عاقبت از کنج تنبانش کرخ خسته و نالیده افتاد یک ملخ
ترس تهرک آنقدر بی هوش کرد قامتش پژمرده مثل موش کرد
آنطرف از خنده خیل دختران هر طرف افتاده بی تاب و توان
اینطرف در خنده ما یاران شدیم بهر(تهر) ازپی ترویدوهم تنبان شدیم
تا ببافند بند از خمچه دراز جای آن بندیکه ببریدش نیاز
بچه هایی شوخ در هنگام بافت تهرک ځهغن لقب در پیش یافت
دختران رفتند سوی خانه ها ما میان دشت چون دیوانه ها
با امید اینکه یکروز این وطن میشود آزاد و شادان مرد و زن
تا که تخم شوم نادر ندرویم کی چو شورا با سعادت میشویم
گرچه زیبا بود در جوزا زمین (پیش) هم گردیده بود بوقلمون جبین
خواندن کبک دری در دامنش از گلاب و سبزه هم پیراهنش
در کنارش رود آمویی کهن خفته را بیدار میکرد از زمین
قله کوهش می ستیزد با سحاب در میان سینه اش تخت عقاب
با وجود آن همه زیبایی اش آبشار و بلبل شیدایی اش
در تفکر بود مردم صبح وشام
چون بگیرند از غریبی انتقام؟
******
نوشته: نازنین جاهد
اول دسمبر 2010
طنزهای محلی
تداوی مریض
در یکی از محلات دور دست کسی مریض میشود و جهت تداوی مریضی خویش به یکی از شفاخانه های شهر پای پیاده روان میشود، اما در مسیر راه هوتلهای بسیار خورد بنام کافی جهت رفع مشکلات کاروان و رهگزران به شکل بخور نمیر موجود میباشد. شخص مریض که به بسیار مشقت خود را به این کافی میرساند، استراحت مینماید و از مسول کافی میخواهد که اورا از طرف شب بیدار نماید تا بتواند خود را به وقت معیین به یگان مرکز صیحی برساند. اما در اثنای شب تعدادی ازعساکرین دولت با یونیفورم ودریشی نظامی بخاطر اقامه شب در این کافی داخل میشوند و استراحت می نمایند ویونیفورم خود را در پهلو خود میگزارند و با زیر دریشی استراحت میکنند. مسول کافی نفر مریض را در اثنای شب بیدار می نماید واین بیچاره از یک طرف مریض و از طرف دیگرهم کم خواب بوده، لباس های خود را می ماند و سواٌ دریشی یکی از عساکرین را میپوشد وکلاه و قبضه او رانیز در برکرده حرکت میکند. وقتیکه آهسته آهسته دور وبر این مریض روشن میشود و او میبیند که لباس نظامی را در تن دارد و عاجل ورخطا شده میگوید” که مرده گ. کافی دار گفتم که مره بیدار کوو او پولیس را بیدار کرده است “.
“سیرښ” یا دوک ساز
از یک محل بسیار دوردست کسی مهارت به دوک سازی یا به شغنانی “سیرښ” سازی را داشته است.( سیرښ یکی از آلاتی است که از یک چوب بسیار سخت به شکل باریک و به اندازه نیم متر و یا اضافه تر از آن جور میشود و معمولاً خانم های کلان سن توسط آن تار چکمن را میبافند). این مرد وقتی به محلی حرکت میکند ام جای مناسب برا انتقال دوک ویا سیرښ را ندارد وآنرا در لنگی خود میگذارد و روانه راه میشود. در مسیر راه با کسی سر دچار میشود و از آن نصوار طلب میکند و مگوید: ” نصوار داری؟ مرد رهگذر در جواب میگوید:” کاکا جان آنتنته کمی بلند کو که صدایت کم می آید” .
این طنز های محلی شاید خندآور نباشند اما برای زنده نگاه داشتن فرهنگ وفراموش نکردن از فرهنگ و محل گفته شده اند که در ذهن بنده بوده که آن را به رشته تحریر درآوردم اما طنز گویان محل ما این طنز ها را به لحن خوب و شیرین بالای یکی دیگری می اندازند ،یک محل محل دیگری را متهم به این نوع ویژه گی ها میکنند و میخندند در آخر من هم به نوبه خود از کسانی که این نوع طنزهای را بالای یک دیگری جهت خوش گزرانی وقت می اندازند شاید تاثیر منفی نداشته بلکه محبت ایشان را بالای یکد یگر نشان میدهد پس شما هم قضاوت نمائید که دوک سازیا سیرښ ساز از کدام محل بوده است ؟
