علی شاه صبّار

alishah_sabbar@yahoo.com

Paikar مُرَتِب و مُدَّون : دکتورانت پیکا ر

2010/12/13

علی شاه صبّار در دهکدۀ “ویر” ناحیۀ شغنان بدخشان افغانستان، در 22 حوت سال 1333 خورشیدی بدنیا آمده است. دورۀ آموزش دهاتی را در همین دهکده تا صنف سوم به پایان رسانید، دورۀ ابتدائیه را در مکتب های ابتدائیۀ “فطرت” درواز و “رحمت” شغنان الی کلاس ششم تکمیل نمود و بعداً جهت پیشبرد آموزش های عالی تر، پس از سپری نمودن امتحان کانکور در شهر فیض آباد، رهسپار کابل پایه تخت افغانستان گردید. وی در آنجا شامل لیسۀ (مکتب ثانوی یا عالی) ابن سینا (ابو علی سینا)، گردیده و بعد از فراغت از صنف دوازدهم برای مدت سه و نیم سال در یکی از دفاتر دولتی بکار رسمی تقرر حاصل کرد.

در سال 1354 خورشیدی شامل امتحان کانکور دانشگاهی شد، ولی صرف توانست به انستیتوت تربیۀ معلم بلخ شامل گردد، و کلاس های سیزدهم و چهاردهم را در دپارتمنت دری و انگلیسی تکمیل نماید. ایشان بعد آن در سال 1357 خورشیدی به دورۀ مکلفیت عسکری سوق داده شد، و این زمانی است که بحران های جنگی تازه در کشور آغاز گردیده بود. وی از خاطرۀ این جنگها یاد گاری را در طرف چپ روی خود دارد که در اثر اصابت مرمی بوجود آمده است. صبّار بعد بدست آوردن ترخص خدمت مکلفیت عسکری بار دیگر دست به ماموریت رسمی دولت میزند و برای یک سال دیگر کار میکند. از تصادف نیک در سال 1359 خورشیدی دانشگاه کابل در بخش فاکولتۀ زبان و ادبیات خاصتاً در دپارتمنت انگلیسی امتحان اختصاصی کانکور را روی دست میگیرد، و دوست ما نیز از این فرصت استفاده نموده شامل امتحان اختصاصی رشتۀ انگلیسی میشود و کامیاب میگردد که به تعقیب آن شامل صنف سوم فاکولتۀ زبان و ادبیات دانشگاه کابل میشود.

در اخیر سال 1361 خورشیدی مؤفقانه از دانشگاه کابل فارغ شده و بدرجۀ لیسانس نایل میگردد، و در سالهای 1980 میلادی به تعقیب آن، ایشان به اخذ درجۀ ماستری در عرصۀ ژورنلیزم و روز نامه نگاری از انستیتوت علوم اجتماعی – مؤسسۀ آموزشی درون مرزی – نایل میشوند که اکنون از این مؤسسه نام و نشانی برجای نمانده است.

علی شاه صبّار، دارای دپلوم ها، تصادیق و شهادت نامه های مختلف از مؤسسات و نهاد های آموزشی درون مرزی و برون مرزی در عرصۀ خاصتاً ژورنلیزم هستند. صبّار، در مقامات مناسب قابل محاسبۀ زیادی ایفای وظیفه نموده است. وی بحیث مدیر روابط بین المللی وزارت انرژی برق، مدیر تدقیق و بعداٌ معاون و دبیر مسؤول مجلۀ “سارندوی و یا پولیس” در وزارت امور داخله، اولین آمر دفتر مطبوعاتی این وزارت، آمر نشرات دفتر مطبوعاتی صدارت عظمی، آموزگار زبان و ادبیات انگلیسی و ریاضیات برای شاگردان پناهگزینان افغانستان در آستان کراچی پاکستان، کارمند اداری و تبلیغاتی ادارۀ کمک های انساندوستانۀ شبکۀ انکشافی والا حضرت شهزاده کریم آقاخان، موسوم به “فوکس”، کارمند اکادمیک و علمی “دپارتمنت افغانها” در ادارۀ طریقه و تعلیمات اسماعیلی پاکستان در آستان کراچی، در سال 2002 میلادی بحیث رئیس طریقه و تعلیمات مذهبی اسماعیلی برای افغانستان، نمایندۀ شرکت آسیائی ارتباطات عامه در کابل، مسؤول اطلاعات ونشرات شورای مرکزی اسماعیلیۀ افغانستان، همکار تخنیکی در ادارۀ برنامه ریزی و طرح نصاب آموزشی جدید در وزارت معارف افغانستان، و اکنون منحیث آموزگار زبان و ادبیات انگلیسی در یکی از نهاد های توسعه و انکشاف درون مرزی ایفای وظیفه مینمایند.

“صبّار”، در فرایند کار کردها و اجرای وظایف همواره از صداقت، ایمان داری، پاک دلی، وسعت نظر، همگرائی، جمع گرائی، شایسته سالاری و ادای احترام به مقام والای انسان به مثابۀ اشرف آفرینش، کار گرفته است. ایشان دارای فهم و دانش در ادبیات، عرفان، تصوف، علم جامعه شناسی، زبان شناسی عمومی، زبان شناسی مقایسی و تاریخی بوده و همواره در مباحثات و مذاکرات با سایرین از منطق گویا و دیالکتیک بی بدیل خود، کار میگیرند. ایشان دارای فهم گسترده در میدان زبانشناسی بوده، و به زبانها و گویش های شغنانی، فارسی دری، پشتو، انگلیسی، اردو، دری تاجکی و کمی هم روسی سخن میرانند، می نگارند، ترجمه می کنند و می خوانند، در حالی که زبان مادریش همان زبان شغنانی می باشد. ایشان دارای فهم و شناخت نهایت نغز در دانش و کار برد کمپیوتر بوده و به حد اعظمی از آن استفاده مینمایند.

“صبّار” در تحقیق، پژوهش، آموزش مسایل جدید و مدرن، تدوین و تآلیف آثار و آفریده های علمی، عرفانی، ادبیات عقیدتی و باور های دینی، مهارت و کارایی دقیق داشته و همواره جهت دریافت حقایق در تکاپو اند. جهت اثبات بازتاب ها و گفته های مذبور مان، میتوان کار کردهای زیر را که محصول بینش، تفکر، اندیشه، حوصله مندی و پشت کار موصوف را در بر دارنده است، نام برد.

1 – تآلیف، تهیه و تدوین واژه یا لغت نامۀ زبان شغنانی به دری، در دو نسخه که اولی آن بشکل خاکه و دومی آن با سلیقۀ فرهنگ نویسی تنظیم شده و برای برگردانی به الفبای فونیمی و زبان انگلیسی نیز امکانات در نظر گرفته شده است.

2 – تآلیف کتاب “برگزیدگان ما “، از زمان بعد از اسلام تا به امروز، که کار کمپیوتر آن را نیز شخصاً خود انجام داده و آمادۀ چاپ است.

3 – ترجمۀ چهار جلد کتاب “تاریخ امامان اسماعیلی”، از زبان اردو به فارسی دری که آمادۀ چاپ است. ویژه گی این ترجمه در آنست که تمام کلمات اصیل دری که عجالتاً در ادبیات افغانستان متروک شده ولی به قوت خود در ادبیات اردو وجود دارد، در این ترجمه دست نخورده باقیمانده است.

4 – نگارش رساله ای در مورد قهرمان جنگ جهانی دوم از افغانستان، بنام سید پرپی شاه که فعلاً نیز در کابل حیات بسر می برد، و تا رسیدن به برلین چهار بار زخم برداشته است. این رساله قرار بود در کراچی پاکستان و بدخشان تاجکستان چاپ شود، ولی هنوز درکی از چاپ آن نیست.

5 – ترجمۀ کلیات آثار ابو عبد الله رودکی سمرقندی، از تاجکی/سریلیک به الفبای زبان دری، با مقدمه و تحشیۀ بسیار مفصل، که هنوز چاپ نشده است.

6 – ترجمۀ کلیات اشعار غنی کشمیری از تاجکی/سریلیک به الفبای زبان دری، چاپ نشده است.

7 – ترجمۀ “طب شاهزاده محمد”، از تاجکی/سریلیک به الفبای زبان دری، که کار کمپیوتر آن نیز توسط موصوف به انجام رسیده و انتظار چاپ را میکشد.

8 – نشر ده ها مقاله در روز نامه ها و مجلات کشور از سال 1357 خورشیدی به بعد.

9 – تألیف رسالۀ ای تحت عنوان “تاریخ اسماعیلیه در افغانستا”، که هنوز آمادۀ چاپ نشده است.

10 – تألیف رساله ای بنام “بازی ها و ورزش های مردم شغنان”، که آمادۀ چاپ هنوز نشده است.

باور کامل دارم که شخصیت های علمی و اکادمیک، فرهنگی و اجتماعی میهن ما افغانستان، و محیط کوچکتر اجدادی ما شغنان بدخشان افغانستان، مانند علی شاه “صبّار”، گنجور معنوی داشته های تاریخی، فرهنگی مردم ما بوده و با یادی از آن ها، ولو فشرده و به سطح بلند هم که نباشد، دین و رسالت روشنفکرانۀ خود را در برابر تهذیب مردم مان، به وجه مناسبی انجام داده و از آنها قدر شناسی نمائیم، تا باشد آنها از حمایۀ معنوی و اخلاقی ما، هرچه بیشتر از پیش مستفید گردیده و باعث تداوم و استحکام فرایند کار کرد های علمی و اکادمیک آنها در آینده ها گردد.

مآخذ و برگرفته ها:

1– استفاده از سایت ها در صورت موجودیت مواد.

2- داشته ها و منابع شخصی دوران تحصیل و تعلیم

3- بر اساس مکالمات و مفاهمات تلفونی و انتر نیت

4- مصاحبه ها و نظریات این شخصیت ها از طریق نشرات بی بی سی.

5- یاد داشت های شخصی این دوستان به قلم خود شان.

یاداشت: استادان، دوستان، تحصیل کرده ها، روشن فکران واقعی، میهن پرستان، شعرا و نویسندگان دوست داشتنی و واجب احترام و اکرام سرزمین شغنان وشغنانیان! بدون تردید هر نوشته ای، به شمول برگه موجود، دارای کاستی ها می باشد ، از این سبب از همه دوستان احترامانه خواهشمندیم ، در غنامند سازی آن با ما و سایر شهروندان شغنان یاری رسانده و در معرفی داشته های مادی و معنوی شغنان و شخصیت های فرهنگی ، عقیدتی و اجتماعی محیط زیبای مان، سایر افراد تحصیل کرده شغنان را که امروز در محیط شغنان و افغانستان نیستند، اما روح، روان، احساس، خرد و وجدان شان با مردم شان است، یاری رسانند. با تأسف فراوان حتی بعضاً اگر جهت معرفی شخصیت فرهنگی ای اقدام می نمائیم، دوستان و خویشاوندانی که چیزی از زندگی پر بار شان در اختیار دارند، آن را احتکار نموده و نه خود در معرفی آنها اقدام می نمایند و نه هم دیگران را از آن مستفید می سازند. من مادامی که میخواستم اندکی در مورد این تعداد افراد به نگارش نشینم، و از برخی خواستم تا در زمینه چیزی را از خامه خود آنها در اختیار داشته باشم، نتوانستند اخلاق اعتماد و اعتقاد را پیدا کنند و چیزی را تهیه نمایند. از این سبب خضوعانه پیشنهاد می نمایم تا با پیروی از این اصل که:” فرهنگ را نباید سیاسی ساخت، بلکه سیاست را باید فرهنگی ساخت ” ، استفاده نموده و در معرفی بزرگان محیط خویش، بدون در نظرداشت وابسگی ها، تعلقات، سلیقه ها و ذائقه های سیاسی- اجتماعی در زندگی فردی شان، صادقانه اقدام نمائیم، تا باشد سهم مان را من حیث وارثان گنجینه های تاریخی-فرهنگی محیط مان، برای نسل های آینده خدمتی را انجام داده باشیم،تا از زیر فشار انتقادات نسل های آینده، اندکی در امان بوده باشیم.

با تقدیم و ادای احترام

*****

مقالات علمی و تحقیقاتی

یادی از «فرهنگ آریایی» (فرهنگ زبان شغنانی به زبان پارسی دری)-شاه پور آریایی

گفت و گویی با استاد علی شاه صبار- خدای بهردی جوهری

مقدمه بر بحث “قـوم پامیری” -نوشته: علی شاه صبار

«سرنوشت» په بی برخه لیکﺉ کی غواړی څه ووایی؟

تداعی مقالات گذشته- علی شاه صبّار

در پاسخ شما! قاضی صاحب قوت نیرو!

تصحیح برداشتها؟

نیات یک همشهری!

دو خاموش ؟؟ و دو از یادها رفته !!