سيد فتح عليشاه گلـريـز اسـيـری

نوشته: حسینی حسنیار شغنانی

۲۵/۱۱/۲۰۱۰

سيد فتح عليشاه متخلص به گلريزاسيری فرزند سید محمد علیشاه بعد از دسيسهء ربوده شدن پدرش بسال ۱۹۴۰ توسط کارمندان ( ک – جی ـ بی ) بجای پدر بر مسند ارشاد و رهنمايی مريدان پدر تکيه زد. سيد فتح عليشاه از نوجوانی به سرودن شعر آغاز کرد و طبع بسيار عالی شعری داشتند. سيد فتح عليشاه هنوز در سنين جوانی بودند که در اثر دسيسه ای به قتل خواهرش متهم و زندانی شد. سيد مذکور به مدت هفت سال زندان محکوم گردید و مدت شش سال و ده ماه آنرا در زندان نمناک شهر فيض آباد سپری نمود، فقط دو ماه به مرخصی باقی مانده بود که در اثر ابتلاه به تيوبرکلوز در زندان در گذشت. او در زندان بی عدالتی شاه مفلوک بسوخت ولی همه چيز را تحمل نمود. او در زندان به گونه های مختلف از هر طرف پارچه های کاغذ را تهيه ميکرد و شعر می نوشت. شوربختانه از ديوان کامل سيد فتح عليشاه ( گلريز اسيری ) در دست نيست، به اميد روزيکه کسی کمر همت ببندد و اشعار زيبای مرحوم گلريز اسيری را جمع آوری کند. اميد وارم که دوست خوب خودم سيد فتح عليشاه برادرزاده گلريز اسيری که همزمان اسم فتح عليشاه را هم دارد اين وظيفه بزرگ را ادا کند و روانش را شاد سازد.

شنوای مســـــــتمع در مدح ایزد این معما را بغـواصی بیرون کن در دریای معـنی را

ز رحمت داده مشــــت خاک ظلمت را توانايی بـه تیر معرفـــــت آمیخته خون سویـــدا را

کند صد گونه نعمـــت بندگان را لطف ارزانی به آب عشق شوید از دل ما زنگ ســـودا را

چسان تعریف شخصی میتوان کردن زبان ما زچنگ زهره رقص آورد بنیاد ثــریا را

بنازم قدرت حـــــق را که بی جرم و خطایی بزیربارجاغورکرد گردن قرچه غی شاه را

سر فرهاد را بنــــــــــــهد بزیر تیشه شیرين فگنده بر دل مجنون هزاران داغ لیلی را

خلیل خویـــــــــش را در آتش نمرود اندازد به شیب پای اسکندر نهد دیهـم دارا را

«اسیری» سوی طبعت ازکسی نشنیده ام طنزی که بند انداخت خواهد طبع جــریان دریارا

*****

ازجمـــــــــله برگزیدم روی توبی وفا را بـــــــرخودوفا ندیدم خوی تو بی وفا را

گیسوی مشکبیزت هرگاه که شانه کردی درهیـــــــچ گل ندیدم بوی تو بی وفا را

زاهد بهشــــت خواهد من گوشه زکوهت کی میـــــــدهم بجنت کوی توبی وفا را

بگشا گــــــــره زلفت تا دل مراکشاید ند یده ام زسنبل مـــــــوی توبی وفا را

کردی«اسـیر» خود را بیدل زناز ابرو دل ازبرم روان شـد سوی توبی وفا را

*****

بخاک افتاده گل تا پنجه دادی جعد سنبل را دل ماشد پریشان جمع کن جاناته کاکـــل را

جمال آفتابت ساخت شغنان راچنان روشـــن شکست افتاد ازرشک رخت بازارکابـل را

اگرخواهی اسیر خویش سازی ملک دنــیارا مده از دست ای فرزانه تمکین وتجمل را

دل شوریده ام آشفتــــــه شد تا بر مه حسنت نگارم برکمر افتاد تا موی تســــــــلسل را

خرامان ساختی سرو روان را جانب گلشن شکست از رشک آه وناله منقا ربلـــبل را

«اسیری» بار دیگرعرض دارد برجناب تو دل ما شد پریشان جمع کن جانانه کاکل را

*****

جاگزیده دل آشفته سری موی تــــــــرا تاکه نزدیکتر ازمــــوی شود روی ترا

دل نزدیک نشین طرفه هوس داشته است نیست بیمش مگرآن تیغ دوابروی ترا

فارغ از طوق وفای تو نبودســـــت کسی از خدا خواسته ام حلقه گیســـــــوی ترا

نیست شمشاد مـــرا درنظرآنجا که تویی مایلم سرو روان و قد دلــــــــــجوی ترا

آنقدرناله و فریـــــــــاد که کردم هرشب یافتم در سحراز باد صبــــــــــا بوی ترا

آنچه اسبــــــــاب نکویست ترا بود همه میســزد شیفته گی نرگس جادوی ترا

لطف دادی بـــــــرقیبان وبمن ظلم وجفا سوی خود نیک ندیدم زچه رو خوی ترا

نازابروی تو برده ز«اسیري» دل ودین مسکن خویش گرفته صنما کوی ترا

*****

یا بیا بنده نوازی کن، کن شاد مـــرا یا بیا از قفس خویش کن آزاد مـــرا

سرو موزون تو گر سوی چمن بخــرامد کی بود میل نگاه گل و شمشاد مـرا

درمقامیکه سراز خســـــــــــــرو فرهاد رود نیست هرگز اثری ناله و فریاد مرا

زیرپای همه افتاده ام از نظـــــــــــــــر ت تـاکه برخال سیاه تو دل افتاد مـرا

این همه کار رقیب است که بر من شده پیش از نظر دورم وهرگز نکند یاد مــرا

درس عشق تو که در مکتب زندان خوانـدم قد موزون تو گفتا الف استاد مـــرا

جای آن نیست«اسیری» که کنی شکوه وناز نیست بهترزنگارم که دهد داد مــرا

*****

نیست چون دیده من به که بود جای شما حیــــف باشد سرخاک برسد پای شما

بارقیبان منشین زانکه جفــــــا آ مو ز ند نــه فگند ازسرمن لطف عطاهای شما

همه آفاق بگردیدم ودیـــــــــدم همه کس نیسـت در دهر کسی چون قد بالای شما

گفته بودی که رخ ازدلشدگان مــــی پوشم مـــــن فدای تو و قربان تقاضای شما

هرقدر برسر کوی تورسم شام وســـــحر نیست غیرم هوس دیدن شهلای شما

بر«اسیري» تو جفا کم کن وبنــگر بدلش درضمیرش نبود جز غم سودای شما

*****

مرادیـــــــــــوانه کرد خال برویش نهادنها درشـــادی برویم بسته ازگیسوگشادنها

جزازمن کیست برکویش ز جمع عاشقان او به هجران صبرکردن درجفابرپا ستادنها

برنــــــــگ زرد وحال زارمن رحمی نمی آرد بــصد داغ آشنا گشتم ازآن بوسه ندادنها

«اسیري» عشق خوبان طرفه حال ماجرا دارد به آرمـــــان سوختنها گریه ها از پافتادنها

*****

رحــــــــم ویاری کوکه بیند چشم گریان مرا درد دلـــــــــــدارم خدایا نیست درمان مرا

ای پری پیکربیفگن شیوه آ ز ارخــــــویش تـــــــــرک یغمایی توغارت کرد ایمان مرا

درد عشقت بس که دربستر زبونم کرده است وقـــــــــــت نزع من خبرسازید جانان مرا

کیست آن خضریکه جان سازم نثارمقدمش رهــــــــــــبر راه وفا شد یار نادان مرا

هرقدراحســـــان کنم آخر جفابینم ز خلق کور و کر گـــــــردان الهی این رقيبان مرا

آنــــــچه در راه توکردم بیشترعیب و خطا پرده داری کن بفضلت سهو وعصیان مرا

کبروجهل وخودنمایی نیست از قوم ضعیف بهترازبیگانگان کن ملــــک شغـنان مرا

خان وبیــــــــک قوم «دهمرغان» الهی کورباد نان نمــــک خوردند بفرقم زد نمکدان مرا

خـــــال هندویش «اسیري» بردلم داغ نهاد وصف رویش کرد روشن صبح دیوان مرا

*****

وعده دادی بدروغ ای بــــت عیار چرا میکنی عاشق خود سوخته بیمار چرا

آتش افروخـــته ی دردل سوخـتـه ام خــــنده برگریه من داشتی ای یار چرا

برسرکوه تواز د رد د ل وداغ جـــــگر نالــــه کردم نشدی هیچ خبر دار چرا

چشمک نرگس مست تودلم کرد خراب ایـنـــقدر داشتن شیوه آزار چرا

دست دادی همه پرشد از جود شـــــما دسـت من شد ز اعطای توسبکبار چرا

زاهدا مهرنگارم که بدل نیســــــت ترا ناز بی فــــــایده بر صولت دستار چرا

گفت «اسیري» بروم بوسه زلعلش گیرم مشت بر کله زدن بی سبب و کـار چرا

*****

قصه گل میکنم یا بلبل مســـتانه را ناله دلبرکنم یاعاشق دیــــوانه را

آذردلکش منم کعبه وبــــت ساختم آتـش نورجلی سوخته بتـــخانه را

زاهد حیرانمی درصـــــف رندانمی می طلبم روز وشب کعبه ومیخانه را

جغد دلم ازفریفتن چرخ زنان میرود مطــلب خودیابمی گوهردردانـه را

این دل ناشــــــــاد ما ماتم دلبرکند کافـر بدخو زغم سـوخته کاشانـه را

محوشده عاشقم د ر رخ مهسای او کرده جنون بیشترایندل مستانـه را

درد دل« فتحعلي» نیست بجز عشق یار دست اجل بر ربود عالـــم پیما نه را

*****

درحیرت جمال شریفش حیات رفت پرسش زحق بحال غریبان عجب عجب

آزادمیــــــکند زغمش اهل عاشقان دارد کـرشمه آن شه خوبان عجب عجب

چندین حـیات غافل مهرش تبسمی امروزدل زمهربه خویشان عجب عجب

مجنون مثال عمر بدیوانگی گذشت یکدم بما ترحــــــم جانان عجب عجب

«فتحعلي» فغان نی و چنگ بر مکش چشمان ترکرده به بستان عجب عجب

*****

ایدل زحق وصال مه مهربان طلـــــــب لـیکن به آب دیده و رنگ خزان طلب

گرالطفات و رحمـت حق بینهایت است انصــــــاف رابدان بت نامهربان طلب

ایمان وهوش وطاقـــــــت دل رفت این زمان مـعشوق هژده ساله شیرین زبان طلب

ازاعتبار مردم آخـــــــــــــــــرزمان ما شروفساد ومکرفسون وفسان طلب

« گلریز» رزق ازازل وعزت از خدا عزو و قار ز درگه صاحب زمان طلب

*****

ای بگردون منفعل ازحــــسن خوبت آفتاب وی بگیتی ازجمالت خوبرویان در حـجاب

صدهراس اندردل ازبیم شکوه مست توست درعجم بهرام گور و درعراق افراسیـــــاب

باد یارب اینچنین حاکم زفضل رحــــــمتت اندرامکان سرخ رو و در وجودش کامـــیاب

پاک نفس ونیک خوی ومــخزن فضل وشرف دربدخشان گشته تابان حاکم چون آفتـــاب

گرچه حاکم درجلوس و درسعادت تاجدار دوستانش شادکام و دشمنانش در عــــذاب

جمعه گل خان که درعصرش حیات وخرمیم بر سری باد سمایش خاتم افتاده حبـــــــاب

تاکه برتخت عدالـــت جلوه گر گردیده است صدشفقت دیده ایم و نوازش بی حســــاب

با وجود ازدســـــــت بوسی او بی بهره ایم دست دارم روز شب اندر دعایش درغیاب

خــــتم «اسیري» کن که تاسهوی نیاید درغزل نعت خوبان یک معمانیست حاجت صد کتاب

*****

دوش آن بت جادو که بصد نازو ادا رفـت زور از تن وصبراز دل و دل از برمارفت

تا در چمن از نکهت زلفت اثـــــــــــرآمد گل خارشد و تیزتراز باد صــــــبا رفت

از ناز گهی بین که بدیوان جّــــفا یت دروصف تو یکسرقلمم بی سر و پا رفــت

تیغیکه بجان کندن عشاق بکــــــف آری حاشا سرم ازتن شده در راه و فــا رفت

دیدی تو «اسیري» ز رخش زاهد ما را دل باخت بیک دیدن وازحمد وثنا رفت

*****

تاکه درعالم وجود شعرمن پاینده اســت ازحریفان دلستاند مستمع درخنده اســت

طبع ناموزون شاعرموجب شرمندگیست هرکه را طبع نکو باشد بعالم زنده است

هیچ میدانی که مارادل پریشان بوده است روزمحشردست عاشق قصد دامان بوده است

آه ازین حالیکه ازمانیستی هرگز خــــــبر زخـمهای راکه دل دارد ز مژگان بوده اسـت

ایدل از درد فراق ومحنت هجران مـترس عــاشقان یکسر شهید تیغ خوبان بوده اسـت

شکوه حاجت نیست مارا درطریق دوستی قسمت ماازازل عشق است وآرمان بوده است

درطــــــریق ما نبوده هیچ گاه مکرو دغــا هــــــــرکه درراه وفا یکتا و یکسان بوده است

داغ این شکرلــــــــبان ازدل مبادا هیچ دور لطف ایزد در جوار لطف ایشــــــان بوده است

شهریار ما که ازهمــــــــت جهان را بنده کرد مــــــهر حشمت لایق دست سلیمان بوده است

هیچ کس نومید نايد از مراد خـــــــویشتن هـــــــرکه درراه وفا یکتا و یکسان بوده است

بندگی مارا « اسیري» از دوعالم خوشتراست گر تکبر کار شیطان جمله ویران بوده است

******

چون شیر ژیان پرتو خوبان زجهان رفت صد آه که آن سر وروان زجهان رفــــــــــت

شیرین سخن ولب شکر و نادر دوران دانا سخن بلبل خوشخوان زجهان رفــــــت

ازپرتو وی شمع درخشان خجل گشــــت زلف کجک و کبک خرامان زجهان رفـت

ازآب ایــوان و ز پیــــــــــدایش انســان دانست به آن علم فروزان زجهان رفـــــت

ازعلم چنان کوه گران بود به شغـــــنان از بخت بدم شاه بدخشان زجهان رفــــــــت

بلبل چنــــان شیفته با قامـــــــت وی بود بازیب نزاکت قد لرزان زجهان رفــــــــــت

این ذال فنونــخانه وفایــــی نکنـــد هیچ باحمد وثنا ذاکر دوران زجهان رفـــــــــــــت

این وصـــف شه ما تمامی نبود هیــــچ افسوس که باشکوت شاهان زجهان رفــــت

این غلغله راپیش مـــــــکن «فتحعلیشاه» این جمله شاهان وامیران زجهان رفــــت