استاذ جهاندار شاه

زنده گینامه و معرفی استاذ جهاندار شاه هنرمند موسیقی و آوازخوان بدخشان

نویسنده: حسیب الله ” میرزی “

۲۳ اپریل ۲۰۱۶

استاذ جهاندار شاه فرزند طیغون شاه بتاریخ 25 حوت سال 1320 خورشیدی در قریه زیبای ” شدوج ” ولسوالی شغنان بدخشان افغانستان به دنیا آمد . خانواده وی نیز عمر ها در این قریه زندگی نموده اند و در عین زمان با هنر موسیقی انس و الفتی گرفته و به آن دسترسی داشته اند که همین امر با عث شد تا جهاندار شاه کوچک استعدادش را در خدمت موسیقی قرار دهد ، واز همان آوان با موسیقی علاقه گرفت ، با موسیقی و نوازندگی آلات موسیقی اصیل محل پرورش یافت و شد نمود . در همین حال خانواده اش نیز او را همرای کرد تا زمینه عروجش را به مدارج عالی مهیا سازد . وی در ده سالگی نواختن “غژک” و  “دوتار” یعنی “دمبوره” را یاد گرفت ، و آهسته آهسته تا سن 15 سالگی به “رباب” ، “نی” ، “شش تار” و سایر آلات موسیقی محلی دست یافت و در نهایت به آواز خوانی یا سرایش سرود پرداخت . وی در ماه سنبله سال 1344 خورشیدی در تجلیل از جشن استقلال در شهر فیض آباد بدخشان شرکت ورزید که دقیقا در این مراسم به هنرمندی و آواز خوانی بمناسبت این روز تاریخی همت گماشت.

در سال 1349 خورشیدی به رادیو افغانستان وقت دعوت شد تا چند پارچه آهنگ را ثبت نماید، آنگونه ای که در همان زمان عرف مقامات رادیو افغانستان بود . در سال 1356 خورشیدی با پسرانش طیغونشاه و نوروز شاه بار دیگر در شهر فیض آباد به جشن استقلال دعوت شد . در سال 1357 خورشیدی در ریاست مطبوعات در کابل بنا به دعوتی که از وی صورت گرفته بود ، چند آهنگ دیگر را نیز به ثبت رسانید. در سال 1361 خورشیدی بار دیگر با پسرش نوروزشاه به کابل آمد و در رادیو کابل نیز چند آهنگ را خواند که همه آن ثبت شد.درسال 1385 با پسران خویش به شهر “خارق” مرکز ولایت بدخشان تاجکستان دعوت شد و در جشن نوروزی کنسرتی را اجرا کرد.

استاذ جهاندارشاه در عصر ما از میان هنرمندان نسل دوم موسیقی و نوازندگی است ، که با آلات مختلف نوازندگی خو گرفت و این الات را موم دست خویش ساخته که بعد ها ، خاصتا زمانی که به شگوفایی مطلوب هنری رسید موقف یک استاد موسیقی و مطرب خوش نوا را از جانب مردم محل خویش دست آورد و در این راه شاگردان متعددی را تربیه نمود.

 استاذ جهاندار شاه بنا بر هر دلیلی که بوده بعد از سالهای مزید بار دیگر پایش را به سرزمین کابل گذاشت و این مصادف با سالروز برگزاری روز نوروز سال1391 خورشیدی است. وی فرصت را غنیمت دانسته بنابر پلان گذاری تلویزیون طلوع ، به بهانه “نوروز” تنها دو پارچه آهنگ سرود در دستگاه این تلویزیون از طریق برنامه “بامداد خوش” با پسرانش ثبت کرد که بعد از آن زمان، تا کنون مداوم از طریق ان تلویزیون به نشر میرسیده است.

استاد جهاندار شاه آنگونه ای که ذکرش رفت، تا اکنون باربار به کابل آمده و آهنگهای زیبای محلی و فولکلوریک را در رادیو افغانستان ، تلویزیون ملی و سایر محافل رسمی دولتی و خصوصی ثبت نموده وبه نشر سپرده است . هنرمندی پرتوان موصوف ، سایر نهادهای ملی و بین المللی را واداشت تا راه سفرش را از “شدوج” تا “پاریس” بازنمایند و در بیرون نیز هنرنمایی کند . وی در سال 1389 خورشیدی رهسپار فرانسه شد و در پاریس در کنسرتهای آسیای مرکزی بشمول افغانستان اشتراک ورزید و هنر اصیل موسیقی این کشور و آله خوش نوای “غژک” را که مخصوص افغانستان و خاصتا بدخشان است ، معرفی کرد.

در سال 1392 اجرای زنده که یک خانم خارجی که از طرف کشور انگلستان برگزارگردیده بود در تالار انستیتوت مسلکی ملی افغانستان ، با آله دست داشته موسیقی خود “غژک” توسط استاذ جهاندارشاه اجرا میشد و “دف ” توسط ان خانم خارجی بگونه زنده اجرا گردید.

درسال 1392 استاد جهاندارشاه از طرف شبکه انکشافی آغا خان که در یکی از بخش های فرهنگی از این نهاد برگزار گردیده بود دعوت شد تا به کابل تشریف بیارند، این محفل که از تمام ولایات افغانستان هنرمندان محلی را دعوت کرده بودند در هوتل “سرینا” بشکل زنده برگزار گردید. و بلاخره استاد جهاندار از طریق اتحادیه جوانان پامیر زمین از همین سال 1392 به سایر شبکه های تلویزیون دعوت گردیده و آهنگهای خود را با پسرانش ثبت کردند.

استاد جهاندارشاه در بهار سال 1393 از جانب حکومت حامد کرزی بخاطر تجلیل از روز نوروز که کشور افغانستان میزبان چندین کشور های همسایه بود دعوت شد . میزبانی مهمانان خارجی و داخلی در مقر خود ریاست جمهوری برگزار گردید وبرای مدت سه  روز نوروز با رسم و عنعنات کشور تجلیل گردید، و از کشور های همسایه هنرمندان محلی و از سایر ولایت افغانستان هنرمندان محلی دعوت گردیدند و استاذ جهاندارشاه با گروپ موسیقی خود وفرزندانش در این روز خجسته نوروز دعوت گردیدند و هنر اصیل مردم بدخشان را بحضور داشت مهمانان خارجی و داخلی به گونه زنده اجرا نمودند، نشان دادند که ما هم غنی از یک فرهنگ و هنر اصیل هستیم. استاذ جهاندارشاه با کسب جوایز فروان و تقدیر از مقامات حکومت گردید و نام مردم بدخشان را در میان مهمامان داخلی و خارجی سربلند ساخت.

استاد جهاندار شاه بنابر دعوت انستیتوت مسلکی افغانستان  دو مراتب در سال های 1392 و سال 1394 به کابل دعوت شد در نخست  برای مدت 20 روز و بعدش به مدت دو ماه  آن آله موسیقی “غژک” را در آن انستیتوت بشکل عرفوی بالای شاگردان تدریس و تعلیم نموده است.

استاد در اواخر این سال 1392 دوباره برگشت به دیار خویش ولایت بدخشان ولسوالی شغنان با سپری نمودن مدتی در ان سرزمین دوبار با تقاضای فرزندانش به کابل خواسته شد و به دیدارشان به کابل تشریف آورد و با دعوتی از تلویزیون های طلوع ،میترا ،و سایر تلویزیون ها ی دیگر با گروپ موسیقی خود آهنگهای را اجرا کردند.

در سال 1395 که یکی از نهاد های خارجی که  بنام “دف”  ترویج فرهنگ را بگونه زنده با هنرمندان محلی سایر ولایات افغانستان هر ساله برگزار میکند امسال استاذ محترم جهاندارشاه با تمام فرزندانش با گروپ موسیقی خویش در این محفل اشتراک کرده و هنراصیل مردم بدخشان بخصوص ولسوالی شغنان را در این مجتمع بزرگ بشکل زنده اجرا کرده و بلند ترین مقام امسال را ازآن خود کرده است .

استاد جهاندار شاه در راه هنر موسیقی به علاوه شاگردان عدیده اش، شش تن از پسرانش را  آموزش و پرورش داده که اکنون هر یک از آنان خود به یک هنرمند موسیقی تبدیل شده اند . پسرانش هر یک خود، هم می سرایند و هم مینوازند و با تمام آلات موسیقی محلی و عصری کنونی که در کشوربکار گرفته میشود آشنا هستند و بخوبی از عهده آن بدر میشوند.