لعل گلگون
لعل گلگون چون لب لــــعل بدخشان نیست نیست سرو چون قد تو موزون در گلستان نیست نسیت
لالهء پر داغ حسرت در بیابان هست هست ژالـــــه اندر ابر نیسان بهاران نیست نیست
ماه اندر آسمان روشن همانسان هست هست ماه من دیگر چرا هم بزم خوبان نیست نیست
درخیالم هجر وصلش هر زمانی هست هست وه که او در فکر این مهبوط حیران نیست نیست
مرغ روحم در قفس بی او بزندان هست هست کین سر شوریده ار فکرش به سامان نیست نیست
عالمی دیدم کز او در آه و افغان هست هست لیک هم چون من چنین خاطر پریشان نیست نسیت
یوسف مصری اگر در چاه زندان هست هست عقبه دشــــــــــوار اندر راه رندان نیست نیست
از رخش ده و دیار و خانه روشن هست هست کلبه آشفته زارم چراغــــــــان نیست نیست
سیل خون جاری زهردو چشم”روشان”هست هست جام می زیرادرین محــــــفل بدوران نیست نیست
و نیز در باره حقوق آزادی نسوان قطعه شعری را چنین به قلم داده است :
مصنع ازلی از حدوث امــــــــــــــــــکانی برون نمود جــــــــــــــــــــهان پدید و پنهانی
زهر دو نسل مخالف که جوهرند و عرض زصورت وز هیولـیست شخـــــــص انسانی
سپهر و مهر و مه و مشتری ثمین برجیس به حد و ضع برون شـــــــــــد به برج کیوانی
همین دو ذات شــــــــــــریفند آدم وحوا یکیســـــــت باب و دیگر ام ما اگر دانی
بفکر و فهم چنین کن خطاب مادر را ایا ضـــــــــمیر تو جو د و عطا و ربانی
زجان من بمنت منت اســــــت کزدل صاف بمن دریغ نکـــــــــــــــردی زشیره جانی
بهشت اگر طلبی در رضای مادر کوش اگر تو عاقل آگا هی و مســــــــــــلمانی
اگر خدیجه کبرا و یا که فاطـــــمه است که در مراتب گیـــــــتی نبود شان ثانی
وگر ستاره رخشده است بانو شـــــهر تو نیز مادری گــــــــــهواره ار بجنبانی
به نزد خالق بی چون و رازق مـــــخلوق به نوع جنس و به شخصند عامه یکسانی
وزآن پس احـــــمد مرسل پیامبر بر حق که جن و انس و ملـــک آمدش به فرمانی
اگر چه با همه امتش کرامـــــت داشت به بینوا زنی الطاف داشـــــــــت ارزانی
بقول عارف معروف بین چه خـــــــوش گفته بسفته اســـــــــــــــــــــت درناب لعل امانی
در آن سرای که زن نیست انس و شفقت نیست در آن وجـــود که دل مرد زنده شد فانی
مر و دگر بخــــــــــــــــــــــــفاای پدیدهء عفت به عصــــــــــــــــــمت وبحیا در حیات ایقانی
دگر به خانه تاریـــــــــک و تار تیره مباش تو سرو ناز رسائی نه مرغ زندانی
توئی که طفل غــــــــبی را بناز پروردی غنی نمودیش از جوهـــــــــــر سخنرانی
توئی به جامعه هم سطــح با برادر خویش برابر است حقوق من و تو یکســـــانی
چه زن چه مرد بود جمــــــله راست یکمنوال حقوق نوع بشــــــــــر از ورای ایمانی
اگر تو منکرشی سورت النســــــــأ ست مرا گواه عدل وحـــــق از سوره های قرآنی
پیام من به هــــــــمه دوستان همین باشد شعار با شعرای شــــــــــــــــهیر عرفانی
نیوش پند حکیــــــــــــمان واهل خبرت را بکـــــــــــــوش تا برهی از بلای نادانی
بیا برادر هم نوع هان زحــــــــــق مگذر اگر زاهل ذکـــــــــــــائی و مرد میدانی
به پند اهل نظر کار کــــــــــــن و گر نه یقین بروز حشر و به وقت حســـــاب درمانی
به آفر ینش خود نیز اندکــــــــــی بنگر بکن به درد تعصـــــــب دوا و درمانی
حقیقتیــست عیـــــــــــان ای مبصر آگاه شنو ز راه بصـــیرت سخن ز ” روشانی”
اگر چه به صفحه قبل نیز چهار قطعه شعر ذیل در مورد حضرت ناصر خسرو تحریر یافته ، لیک از آن جاایکه بسنده به نظر نیامد لازم دانسته شد تا بطور مکمل تحریر گردد:
ادیب معرفت آموز معرفـــــــــت پیوند که از حوادث گردون دون نیافت گزند
بعلم و حکمت و فضل آن چنان توانا بود که جمـــــــله را بنمودی ره سواد ثمند
اگر چه مال و زرو ملک و حشمت و جا داشت ولیک این همه از خویشتن فرود افگند
بملک و مال نشد غـــــره این حکیم خرد به سالـــــــکان طریقت همی بداد این پند
نه مال ملک به کس ماند ای عزیز ونه زر نه قدرت بــشری گر جهان زتست هرچند
وگر تو شاه سلاطـــــــــــین روزگار شوی زبهر باطـــــن خود در بروی وی بر بند
بفیض علم اگــــــــر در رسی و ره یابی بسوی روشنی از هر جـــهت شوی خورسند
بکوش سعی نما علم با عمـــــــــــل آموز که تا به هر دو جـــهانی شوی ســعادتمند
بقای روح همانا به علــــــــــم همراهست نه در سرا و نه باغ و نه راغ و اســـپ و کمند
نه در سلاح و نه شمشیر و قــــوت و بازو نه در لباس حریر ونه پرنـــــــــــیان پرند
گذشته است از این جمله ناصر خســـــــرو نشسته است به یمگان چو خسرو راوند
نصیحت است چــــــــنان گنج شایگانه ازین علیم عالم حکـــــــــــــــــمت فقیه دانشمند
بیا به فــکر خرد در نگر تو هم ” روشان” هماره دل بچنــــــــــــــین پر غرور دهر مبند
شاعر از نبود توان مالی شکایت داشته و قطعه شعری بعنوان ذیل تحریر داشته :
آهنگ گلر خان چکــــنم نیست زر مرا سر گر فدای او بکنم نیـــست سر مرا
روزی شود که حال بجوئی زمن ولی با حالت حــــــــزین و نیا شد اثر مرا
خواهی بگوشم ار بنوازی نوای وصل صد با ر پیــــــــهم نشود کار گر مرا
از هجز وصل هر طرفی رو نهم ولی یکسان بود شتــــــافتن بحر و بر مرا
بی خویشتن زخویشم و بیگانه با همه چندان شکســـــته است قضا و قدر مرا
گاهی بدشت و گاهی به دامان کوهسار پرواز خواهـــم و نبود بال و پر مرا
سودای حسن ماهر خانم چنان فسرد گویا که نیست در دل مسکین شرر مرا
“روشان” زدسـت داده گذرگاه اختیار ازوی بپرس وروچه دهـــــی درد سر مرا
مخمسی بر غزل “عدیم ” شاعر شهیر و توانا کوهساران بدخشان سروده به مطلع ذیل:
زهجر خم شده بین قامت رسای مرا گذشت عمر و شنوناله و نوای مرا
نداند هیچ طبیب از چه رو دوای مرا خبرکه میدهد آن شوخ دلربای مرا
تمام عرض من و کیف ماجرای مرا
دلا خرابم و سرگشــــــته هم چو پر کارم به تاب شمع رخ حسن ماه رخسارم
مریضـــــم و به مداوا شده سرو کارم مثال مرغ چمن شور و شیونی دارم
نگارم از چه سبب نشنود صدای مرا
تو جهی به من ای ماه محتمشم فرما تفقدی به گدائی در ای صنم فرما
زراه لطف یکی تاج در سرم فرما زراه فضل نسیم سـحر کرم فرما
حضورش عرض نما درد بی دوای مرا
کند چو نیم نگه هم چو مشتعل راهم نوازد ار مــــن مسکین پا به گل راهم
ردیف سایر اوراق مشتمل راهم کند ضمیــــــمه اوراق خون دل راهم
رسان شــــــــتاب مران یار دلربای مرا
دودیده و دل همواره انتظار اســــــــتم چو مایل رخ آن ماه ده وچهار استم
به وعده اش به غم عشق او دچاراستم بدینوسیله زلطـــــفش امیدوار استم
نوید وصــــــــل دهد هدیه شفای مرا
نکرده است اگر از جفای خود انکار بیار نیز گرش هــست با رقیبان تار
زجبر او بنهم سر یقین بچوبه دار اگر قبول نکرد از غرور استغفار
نگار سنــــــگ دلم عرض مدعای مرا
برید نامه کرم کن ببر ز” روشانش” بگو بوی زغــــــــــم سوز وآه افغانش
بدادش ار نرسد بگذرد ز پیمانش ” عدیم” خسته بمـــیرد زسوز هجرانش
بروز حشر توان داد خون بهای مرا
میگذرد
نــگار من سو بستان رمیده میگذرد ز پیش دیده من آرمـــــــــیده میگذرد
زدست دشمن بدخواه و بیم زاهد شهر زچشم من چو غزال رمـــیده میگذرد
هزار جان گرامی بسازمش قربان بآه و داد دلم نا رســــــــــیده میگذرد
بمـــیرم ار زفراقش نمیکند بذلی زخاک هم چو منی بس چمیده میگذرد
زصحبت من آواره هر دمی چون عمر مراحلیست که دامــن کشیده میگذرد
زبهر عیش ومسرت به باغ امن نشاط گلی اگــــــــــــر بنشانم نجیده میگذرد
دو دیده ودل”روشان”همیشود روشن دمیکه از نظـــــــر آن نور دیده میگذرد
قطعه شعری را با پیروی از حضرت غیاث الدین ” غیاثی” علیه الرحمه چنین ارقام داشته :
دارم زهجر دیده خونبار الغیاث از دست ظلم یار ستمگار الغیاث
ای مدعی بیا که مرا با تو کار نیست زین بیشتر مباش به پیکار الغیاث
وا حسرتا که بخت بد من بخواب رفت هر گز زخواب ناشده بیدار الغیاث
دل از برم ربود نگار جفا ستیز با آن نگاه و طــــــره طرار الغیاث
از دوریت چنان بنمودی که گشته باز روزم سیاه هم چو شب تار الغیاث
از دور روزگار و زگردون بی مدار در گردشم چــــــو نقطه پرکار الغیاث
چندان برفته ام که ندارم دگر خبر از خویشـــــتن به بستر بیمار الغیاث
شام فراق تا دم صبح مراد وصل هستم مــــــــــــــدام دیده بیدار الغیاث
کردم هزار عذر و لی ناشنیده رفت سویم نگه نـــــکرد به یکبا ر الغیاث
” روشان” بشاه فرد غیاثی نمای ختم ثابت نشد به وعده خـــود یا ر الغیاث
جلوه ناز
دی جلوه نمودی زسر ناز نگارم مجروح شد از تیر غمت قلب فگارم
از جلوه افسونکه به جانم شرر افگند زین غصه به احوال بدو زار نزارم
رخساره آتشکده ات با ز برافروخت شوری بسر و باز زهم ریخت قرارم
بگداخت مرا آه جگر سوز و چگویم از اندوه هجر تو که از جان بدر آرم
القصه زحق خواسته “روشان”که بمیرد رحم آوری ای شوخ شوی شمع مزارم
قطعه شعریست دعائیه که خیانت را بباد انتقاد میدهد :
بشکند دستی کسی کو مصدری کاری نشد مرده به زان کس که ا ز قدرت مددگاری نشد
بشکند دستی کسی کو بشکند قلب حزین مو جب ســـــــــرگرم جو شیهای بازاری نشد
هر سر کو را نباشد هائی وهوئی در جهان سر بود اندر جــــــهان اما جهان داری نشد
طره خوبان اگر چه درشکنج و پرخم است طره معـــــــــــــــــشوقه محبوب طراری نشد
هر که بهر خدمت و بهبود ابنأ وطن درنبازد عمر یا مـــــــــــخدوم سرشاری نشد
با بهر آلام و رنج و ملتش نبود دوا یا برای کشورش هــــــر گاه غمخواری نشد
از ره تحقیق دستی را اگر بوسم رواست در خیانت همـــــــــــدم خائن بهر کاری نشد
آخری ماند ز”روشان” یادگاری این سخن زنده باد آن کس که هم فکر سبکساری نشد
” روشان” با شعرأ ، نویسندگان و هم با هنرمندان کشور علاقه تام وتمام داشته و بطور اخص از استاد خلیل الله ” خلیلی” نام می برد وی که با هنر زیبای خطاطی و رسامی نیز علاقه داشته استاد عبدالغفور”برشنا” و غوث الدین ” مصور” را می ستاید و هرکدام شان را از جمله ادبأ مشهور بشمار در آورده در قطعه شعری از آنها نام می برد که بازتاب آن چنین است :
حدیثیست از قول شاه رسل بدانید ای ملـــــــــــــت کامکار
بگفتا منم شهر زیــــبای علم علی باب این شــهر اندر شمار
بیاد همه عـــــــــــارفان سخن به عشق همه عاشـــق در دیار
بگیتی چو پرورده ابنأ دهــــر نماندســـــــــت زین مادر دلفگار
بدادست از کــــف زرو سیم را نه سیمش مانده نه سمین عذار
بسنجی چو درمــــعرض آزمون ندارد زخود هیچـــــگون اختیار
نشایست چشم طمع داشـــــــتن نبایســــت از وی چنین انتظار
شه معرفت ناصر خسرو است شد از علم وی عالـمی کامگار
صفائی دقیـقی و مولای روم سنائی فردوســــــــــــــــی نامدار
عدیم عصمت شرقی و واصفی خلیلی برشـــــــــنا و هم شهریار
به تصویر بس کاملی غوث الدین چو غواص این بحـــر آن نامدار
شاعر با جود مشکل زندگی از عدم توجه دولت وقت نیز که به بسطوه آمده چنین گفته است :
بصد آوارگی ها خدمت دولت بسر کرد م شدم آواره تر هر چند خدمت بیشتر کردم
نه اینجا پول کوپون است ونی اموال آن هرگز خیال و خوردن و پوشیدنی از سر بدرکردم
طی ده سال خدمــــــــت بود امیدم ز ترفیعات بکار دولتی هر چند خود رادردسر کردم
کبتها برنوشتم تا کــــــــــــه بعد من بیاموزند هزاران کارو بار دیگری هم مخـتصر کردم
من مسکین زدم هر چند صد ها داد بر بیداد ترحم می ندیم چند چشم از غصه تر کردم
مکـــــــــــافاتی ندیدم جز مجازات و یقینم شد که این شش سال خدمت نیز با مفت و حدر کردم
گمان بردم که بعد از پنج وشش سال عسکری ای دل شوم شایان مزد عسکر ی هم آن قدر کردم
چو هیات آمد و من کیف حال خود بوی گفتم ورا هم از غم و اندوه خود خونی جگر کردم
امید زندگـــــــی نبود بدین سان نا امیدی ها کتاب زندگی را هر قدر زیر و زبر کردم
خشونت بار برمن چرخ بی مهر و فلک بیند اگر چه گوش او هم کر من از این رهگذرکردم
توقع آخـــــری بار است از” روشان ” آزرده شود ترفیعیم اجرأ لاجــــــــــرم کابل سفر کردم
*****
ارسالی: عزیز علیشاه
۱۳۸۹/۱۰/۱۴
سرور عزیز سلام و درود خدمت شما، این پارچه شعر از آغا امان الدین است که در مورد تنگدستی و غریبی اقتصادیش سروده است امیدوارم برای چند مدت در صفحه نخست سیمای شغنان قرار بگیرد.
سید امان الدین روشان
افتاده ام بحال دل نا توان غریب یارب مباد کس چو من اندر جهان غریب
در غربت عجیب در افتاده ام دلا بنگر که گشته ام برخ زعفران غریب
اندر بسیط دهر چو دیدم به خویشتن دریافتم که مانده ام از کاروان غریب
چون هرکس بحد تمدن رسید و من گشتم اسیر هجر الی کهکشان غریب
شادی ز من مجوی نگر در جهان یکی افسوس ازین چگونه بود شادمان غریب
شاید نصیب من شود ایمان به آخرت چنانکه گشته ام بزمین و زمان غریب
علم و کمال فضل بود دولت بقا آنرا که این سه چیز بود نیست آن غریب
آنرا که نیست حب علی و لی وآل باشــد بقول ذات امام زمان غریب
روشان دیگر شکایت غربت مکن ازانک
علم وعمل توراست چنان حرزجان غریب
*********
مقام زن در اشعار اثر و روشان
نوشته: اقبال حسام
۲۸ ثور ۱۳۹۰
قلم برداشتم خواستم در مورد مقام زن چیزی را از دیدگاه شعرای شغنان زمین نوشته کنم ؛اما پیش از آنکه به اصل مطلب بپردازم سزوار است که چند نکته را اضافه کنم .
زن آن قهرمان بزرگ وآن غم دیدۀ روزگار از دیربازی بدینسو اوراق اشعار شعرای فارسی دری را زینت و گفتار شان را عذوبت بخشیده است. چنانچه در آثار باستانی و داستانی ما زنان شایسته بیشماری وجود داشتند که یا خودشان در زمینه اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی نقش بزرگی ایفا کرده اند ویا در دامان شان فرزندان با شهامتی پرورش یافتند که باعث سربلندی و سرافرازی جامعه مان شده اند. با وجود آنکه اسلام عزیز برای زنان حقوقی زیادی قایل است و خداوند یک پارۀ از گفتارش را بنام زنان اختصاص داده ؛ با آنهم زنان امروز در بازار عیش و نوش مردان طماع، حیثیت کالا را به خود گرفته و به داد وستد میرسند و چه کارهای شاقۀ نیست که در بعضی مناطق از طرف گروهی از مردان ستمگر به زنان محول نمیشود . یادم می آید از آن روزیکه در پیشروی دروازه شفاخانه ولایتی فیض آباد استاده بودم که موتر نوع کرولای ویشکی توقف کرد و از آن یک مرد و یک زن پیاده شده اند؛ زن بیچاره را بادیده گریان و قلب بریان به درون شفاخانه بردند. بعدا از مریض دیگری که با وی هم اتاق بوده جویای احوال شدم گفت آن زن بیچاره دو طفل را در مدت شش ماه در بطن خود پرورانده ؛ یک روز شوهرش قهر کرده چنان مورد ضرب و شتم قرارش داده که از پرو بال مانده و شب هنگام بالایش برای اعمار اتاق تا ملا آذان خشت کشیده و صبح به مجرد رسیدن به شفاخانه هردو طفلش تولد کرده که یکی از اثر لت وکوب در شکم مادرش وفات کرد و دیگرهم بعد ازتولد؛ واقعا دلم از شنیدن این سخن کباب می شد. از این گونه آزار و اذیت های فراوانی وجود دارند که در جوامع ما به مشاهده میرسند.اکنون بر می گردم به اصل مطلب:
قاضی اثر و امان الدین روشان دو شخصیتی هستند که عمر عزیزشان را در راه خدمت به وطن سپری وموی سیاه شان را به سفید مبدل ساختند،مزه خوب وخراب روزگار را چشیده گی هستند. شاهد هرگونه اهانت و اطاعت مردان از زنان بوده اند.
شغنان از جمله مناطقی است که در آن کمتر اتفاق می افتد که زنان در به حیث یک موجود محکوم و محروم تلقی کنند. زنان و مردان این دیار دوشادوش همدیگر بخاطررفاع زنده گی شان می کوشند و امورات روزمره را بصورت مشترک انجام میدهند. اگر زن آتش می کند مرد برایش هیزم تهیه میکند؛ اگرزن توت می چیند مرد می تکاندش ، اگر لیسۀ بنام ذکور است در پهلو لیسه دیگری بنام اناث است ولی با آنهم این دوبزرگوار می خواهندکسانی که کمی منحرف هستند، پس به مسیر راه شان بپیوندند.
اثر در دیوان قلمی خویش چند صفحه را اختصاص به مقام زن داده است ، وی در این زمینه یک غزل خوب فلسفی سروده ، در آن گفته است ، اگرخداوند زن را نمی آفرید ما وجود نمیداشتیم ، نصف پیکر جامعه تکمیل نمی شد، نصف عقیده مردان ناقص میماند. زن است که در وجود خود چهار طبع مخالف همدیگررا که عبارتند از آب،آتش ، باد،خاک اند باهم صلح و آشتی میدهد و هفت ستاره فلک البرج یعنی مریخ،مشتری،زحل، زهره ،عطارد،مهتاب وآفتاب و سه موالید یعنی نبات ، حیوان و معدن همکار ودر خدمت زن جهت تربیه اولادش هستند. پس اگر در خانه زن نباشد در آن راحت نیست، آرامی و روشنی وجود ندارد. زنان بخاطر اولادهای شان نمی خواهند جنگ ودشمنی در منطقه شان باشد.
عالم عشـــرت فزا دامان بیخار زن است هرچه در دنیاست هریک جمله از کار زن است
بطن رویایش که بر مابالش و روحش بداد شد همـه پیوند ما از برگ و اشجار زن است
از طفــیل زن به عالـم شد وجـــود ماپدید در رحم حکمت بود پوشیده از بار زن است
میکند ترکیــب خاک و بادو آتش با هــوا چهار طبع دیگر هم در زیر انظار زن است
دروجودی او که باشد هفــت آبا خادمــان سه موالید جهان در خدمت همکار زن است
هفت اقلیــم است در زیر نگیــن خاتــمش راحت و آرامی می خواهی به در بار زن است
زن که خود یک پیکر دیگر به عالم زندگی خــــــالق پاک خــداوند هم مددگــــار زن است
خانه ها تاریک باشد بی جمـــالی روی او زان سبب بابــــای آدم هــم طلبـــگار زن است
صلح اگر باشدبه عالـــم شادی و آسودگـی چون گلـــی بیخار باشد روی گــلزار زن است
جنگ را دشمن بوداز بهــر فرزندان خـود تیر ناوک گــر رسد در قلــب افگــارزن است
از خدا توفیق می خواهـم زنان را در امــور کـار دوشــا دوش بامـردان در اشعـار زن است
هرچه تبریک است وتوفیق است اثردرکارزن اینهمــه گفــتار زن در لطـف بســیار زن است
در پارۀ از این غزل اثر که صفات ،کردار وخصال زنان نامبرده شد به خودی خودمی تواند بهترین ستایش بزرگ در حصه مقام زنان باشد. درمناطقی که این احترام به علل و اسبابی نا دیده مانده و حقیر پنداشته میشود کار بدانجا می کشدکه زنان قربانی تحقیر و اهانت مردان میشوند.
بیان مقام زن در غزلیات دیگر اثر نیز کار برد گستردۀ دارد.در این غزل به اینگونه ودر غزلیات دیگری به گونه دیگری صورت گرفته است. همگی این بهره مندی ها در هریک از حوزه های استعمال البته به یک امر بستگی دارد ،آن ارجعیت بخشیدن به منزلت زنان است. به یمن همین ارجعیت بخشیده است که اثر فرصت پیدا میکند ،مفاهیم باریک را در یک یا دو غزل و یا مخمس بیان و پیام خویش را بازگو می نماید. درک خوبتر این پیام نه همان آگاهی دهی کامل گوینده از منزلت زنان در امور زنده گی است ،بلکه مستلزم آگاهی خواننده و شنونده نیز است. اعتبار ،احترام ، و ارزش زنان در جامعه ، امکان را برای شاعر فراهم میسازد که او ادراک عمیق و پیام دقیق خود را ابراز می نماید.
سید امان الدین روشان نیز مانند اثر در اشعارخود بحث فلسفی پیرامون مقام زنان انجام داده است. و با استفاده از همین اشعارش اشارات سودمندی را در باره زنان کرده ، می گوید ؛ خداوند زمانی که دنیا را با چنین پهناوری آفرید ، دو جنس مخالف را که جوهر و عرض هستند با هم یکجا و از هیولا، صورت انسان را افرید و ستاره های اسمان را در خدمت شان قرار داد.
مصنع ازلــــــــی از حدوث امـــــــــــکانی برون نمود جهان پدید و پنــــــــــــهانی
زهر دو جنس مخالف که جوهرندو عرض زصورت و زهیولاست شخص انسانی
سپهر و مهر و مه و مشتری ثمین برجـیس بحد وضع برون شــــــد ببرج کیــــوانی
زصنع صــــــانع حکمت دو چیز باالقـــوت اگر به فـــعل مخالف شدست عنـــــوانی
همــــــین دو ذات شـــریف انــــد آدم و هوا یکیســت باب و دگر مادرست اگر دانی
به عقل و فهم چنــــین کن خطــاب مادر را ایا! ضمـــــیر تو جود و عطـــــا ربانی
زجان من بمــــنت منت است کزدل صــاف زمن دریـــــغ نکردی زشــــیره جــانی
چو جنت ارطلبی در رضـــای مادر کــوش اگر تو عاقــــل آگـــــاهی و مســــلمانی
اگر خدیجه کبرا و یا که فاطــــمه هســــت که در مراتب گیتـــــی نبود شـــان ثانی
وگر ستاره رخشـــــنده هســـت بانو شــــهر تو نیز مادری گهــــــواره اربجنبــــانی
به نزد خالق بی چـــــون و رازق مطــــــلق به نوع و جنس و بشخصند عامه یکسانی
وزان پــــس احمد مرســـــل پیامبر برحـــق که جن و انس و ملک امدش به فرمانی
اگر چه باهمه امتـــــــش کرامت داشـــــــت به بینــــوا زن الطـــــاف داشت ارزانی
بقول عارف معروف بین چه خـــــوش گفته بسفته هســـــت درناب لعـــــــل رومانی
در آن سرای که زن نیســت انس و شفقت نیست در ان وجود که دل مرده زنده شـد جانی
مرو دگـــــر بجـــــــــــفا ای پدیــده عــــفت به عصمت و به حــــیا در حیات ایقانی
دگر به خانه تاریــــک و تار تیره مشـــــــو چو سرو ناز رسا باش خــود نه زندانی
تو یی که طـــفل غبی را به ناز پــــــروردی نهادیــــــش بزبان جوهر سخـــــــنرانی
چه زن چه مرد بود جمـله راست یک منوال بحیث نوع بشـــــر از ورای ایمـــــــانی
اگر تو منـــــکر شی سورة نساســــــت مرا گواه عدل و حق از ســوره های قرانی
روشان بزرگترین هنر خود را در قسمت مقام زن بکاربرده و خواننده علاوه بر دریافت مفاهیم فلسفی آن و معانی باریک و دقیق در عبارات کوتا انسان را تداعی با گذشته ها دور و تاریخ افرینش خویش میکند.
روشان به امید اینکه گفتارش به گوش کسانیکه آنان زن را یک پدیدۀ بی ارزش میشمارند، برسد و زن از زیر ساطور مردان قصی القلب رهایی یابد و دلش گشوده شود. چنین پیام زمانی میتواند قلب پولادین مردان ستمگر را موم بسازد، که آنان هدف ازآفرینش زنان را با کمال پیوسته گی دریابند و با کوشش دلپذیر خویش به این مورد تا اعماق روزگار پیشین بپویند. در چنین وقت است دریافت امپای ذهن، اندیشه ، عاطفه و احساس شاعر در کشف این رابطه توفیق مییابد.
اقبال حسام
